نگاه به بحران سینمای ایران از پشت عینک دودی

گروه فرهنگی «نسیم»؛ جواد محرمی- با نگاهی به خروجی جلسه اخیر تهیه کنندگان سینما با حجت‌الله ایوبی برای تشکیل کمیته بحران به نظر می رسد تشخیص درمانگران سینمای ایران در ریشه یابی علتها ناپخته و نارساست چرا که اصلی ترین ریشه بحران سینمای ایران مورد غفلت قرار گرفته است.

از تفاهم برای تشکیل" کمیته بحران سینمای ایران" به عنوان مهم‌ترین نتیجه جلسه دیدار شورای عالی تهیه‌کنندگان با رییس سازمان سینمایی یاد شده است.

این موضوع را علیرضا داودنژاد کارگردان و تهیه‌کننده سینما در پاسخ به سوال خبرنگار یک رسانه درباره جزییات جلسه‌ای که طی چند روز گذشته اعضاء شورایعالی تهیه‌کنندگان با حجت‌الله ایوبی داشتند بیان کرده است.

آنچه سبب شده خروجی جلسه تهیه کنندگان سینما با رئیس سازمان سینمایی بررسی تشکیل کمیته ای برای حل بحران سینمای ایران باشد بی تردید خطری است که به واسطه کم رمق شدن گیشه سینماها این هنر- صنعت را تهدید می کند.

به کار بردن گزاره هنر- صنعت درباره سینما به وضوح به اهمیت اقتصاد در عرصه هنر هفتم اشاره داردٰ؛ عنصری که داعیه داران سینمای روشنفکری از سالهای آغازین انقلاب اسلامی با نفی آن عملا کاری کردند که ستونهای اصلی هنر سینما در ایران ترک بردارد چرا که نگرش روشنفکرانه به سینما باعث می شد به طور تدریجی و البته محسوس دایره مخاطبان این هنر روز به روز بسته تر شده و مردم رغبت کمتری برای هزینه کردن و وقت گذاشتن برای رفتن به سالنهای سینما داشته باشند.

اصولا تحقیر مخاطبان در دهه 60 با چنگ زدن به سینمایی که در فرم و محتوا برگرفته از سینمای بی رمق روشنفکری بود به واسطه مدیریت وقت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی کلید زده شد و با این رویکرد عنصر قهرمان و درام که پایه های اصلی سینما را تشکیل می دهند از بسیاری از تولیدات سینمایی ایران حذف شد و نتیجه این شد که در سویی دیگر و در میان این جنگ زرگری و آشفته بازار مدیریت سینمای ایران؛ سیلی از فیلمهای درجه چندم به سبک رمبو با کیفیت نازل ساخته و روانه بازار شود و در این دو قطبی نامیمون خانواده ایرانی به عنوان اصلی ترین قشری که باید مخاطب سینما قرار گیرد محصول مورد علاقه خود را کمتر در سبد فرهنگی هنر سینما مشاهده کند.

ترویچ چنین سینمایی از سوی مدیران وقت سینمایی و فرهنگی کشور به شکلی افراطی تا سالها ادامه داشت و از بزرگترین منتقدان این رویکرد خسران آفرین در سینمای ایران سید مرتضی آوینی بود که با ظهور فیلم عروس و حمایت از این فیلم توجهات را به نمونه ای صحیح از سینما که عناصر اصلی در آن برای جلب مخاطب رعایت شده بود جلب کرد.

با روی کار آمدن دولت یازدهم و عملکرد سازمان سینمایی و شفاف شدن بسیاری از رویکردهای مدیران این مجموعه فرهنگی تا به حال می توان سلطه همان رویکرد اشتباه را به عینه مشاهده کرد و شاهد مثال آن هم نتیجه ای است که با اتخاذ چنین رویکردی به اعتراف صنف تهیه کنندگان سینما به بار نشسته و باعث شده تا کمیته بحران با مشارکت رئیس سازمان سینمایی ایجاد شود.

به تصریح علی رضا داوود نژاد در جلسه تهیه کنندگان سینمای ایران با حجت الله ایوبیٰ؛ سینمای ایران برای جذب سرمایه‌های مردمی ناتوان شناخته شده است و فقدان رونق در بخش خصوصی ناشی از "ناامنی در بازار سینمای کشور" ارزیابی شده است و مقرر گردید "کمیته بحران سینمای ایران" تشکیل شود و به مسایلی نظیر سینمای ایران و محرومیت از بازار تلویزیونی؛ سینمای ایران و تاراج مخاطبان و دارایی‌ها در بازار ماهواره‌ای؛ سینمای ایران و نمایش‌های غیرقانونی؛ سینمای ایران وسرقت،قاچاق وتکثیر غیرمجاز دربازار نمایش خانگی؛سینمای ایران وسالن‌های نمایش حوزه؛ سینمای ایران وشهرداری‌ها؛ سینمای ایران و وزارتخانه‌ها و نهادهای دولتی و زمینه‌های دیگری که در پیوند باناامنی دربازار سینمای ایران و تاثیرات سوء ‌آنها بر منظومه تهیه،تولید،توزیع ونمایش رسیدگی شود.

اما نکته ای که با قرائت فهرست آفتهای گریبانگیر سینمای ایران به عنوان ریشه های بحران به تشخیص شرکت کنندگان در جلسه مذکور به چشم می خورد چیزی جز غفلت یا تغافل از اصلی ترین دلیل بحران سینمای ایران را به ذهن متبادر نمی کند. نادیده گرفتن سیطره نگاه و رویکرد بحران زا و خسران آفرین سینمای روشنفکری به عنوان عاملی برای فراری دادن شهروندان از سالنهای سینمایی بی تردید می تواند مشکلات سینمای ایران را ریشه دارتر کند.

از همین منظر باید گفت که تشخیص درمانگران سینمای ایران در ریشه یابی علتها ناپخته و نارسا بوده و نباید انتظار خروجی مناسبی از تشکیل کمیته بحران سینمای ایران داشت.