گزارشی درباره وضعیت برنامههای سینمایی تلویزیون برای سیوهفتمین جشنواره فیلم فجر
تولیداتی که توجیه دارد، اما منطق نه!
حالا دیگر بعد از تجربه چند سال تولید برنامههای سینمایی در ایام برگزاری جشنواره فیلم فجر در رسانه ملی، تقریبا میتوان این برنامهها را به تعبیر قدیمیها «سرجهازی» تلویزیون در ایام برگزاری جشنواره فجر دانست! برنامههایی که هر ساله تب و تاب ساخت آنها از یک ماه قبل از آغاز جشنواره فیلم فجر به اوج خود میرسد و همه شبکههای رسانه ملی به فکر راه انداختن برنامهای تخصصی در حوزه سینما و برای پوشش اخبار جشنواره فیلم فجر میافتند.
نسیم آنلاین ؛ احسان سالمی: حالا دیگر بعد از تجربه چند سال تولید برنامههای سینمایی در ایام برگزاری جشنواره فیلم فجر در رسانه ملی، تقریبا میتوان این برنامهها را به تعبیر قدیمیها «سرجهازی» تلویزیون در ایام برگزاری جشنواره فجر دانست! برنامههایی که هر ساله تب و تاب ساخت آنها از یک ماه قبل از آغاز جشنواره فیلم فجر به اوج خود میرسد و همه شبکههای رسانه ملی به فکر راه انداختن برنامهای تخصصی در حوزه سینما و برای پوشش اخبار جشنواره فیلم فجر میافتند. اتفاقی که نمونه مشابه آن را میتوان در زمینه تولید سریالهای مناسبتی برای عید نوروز یا ماه رمضان نیز در شبکههای مختلف سیما مشاهده کرد، با این تفاوت که معلوم نیست اساسا چند درصد از مردم قرار است مخاطب این گونه برنامههای تخصصی باشند.
وقتی همه نگران سینما میشوند
امسال و براساس آنچه که تاکنون در اخبار منتشر شده میتوان دید، شبکه سه به روال هر ساله برنامه سینمایی «هفت» که در واقعا اصلیترین برنامه سینمایی تلویزیون به شمار میرود را راهی آنتن میکند. این بار البته تغییراتی در این برنامه ایجاد شده از جمله اینکه تیم تولید برنامه و همچنین مجری اصلی آن تغییر کردند تا این بار تیم مجتبی امینی و محمدحسین لطیفی به عنوان تهیهکننده و مجری، این برنامه را هدایت کنند؛ البته براساس شنیدهها مسعود فراستی همچنان قرار است منتقد ثابت برنامه باشد و از این نظر حداقل میشود کمی به این برنامه و رویکردهای آن امیدوار بود. اما در سوی دیگر میدان، این بار شبکه اول سیما برای احیای یکی از برندهای قدیمی خود دست به دامن فریدون جیرانی، یکی دیگر از چهرههای شناخته شده سینما شده است. هر چند که جیرانی خبر نهایی حضورش در این برنامه را تایید نکرده ولی با توجه به اخبار منتشر شده، به احتمال زیاد چهرهای جز فریدون جیرانی قرار نیست امسال بر صندلی اجرای «سینمایک» تکیه بزند. در کنار این موارد شبکه دو هم که سال پیش با حامد عنقا نویسنده و تهیهکننده تلویزیون، تجربه ساخت «سینمادو» را پشت سرگذاشته بود، امسال هم قرار است در صورت مهیا شدن شرایط تولید بار دیگر با همان دست فرمان برنامه سینمایی خود را برای ایام جشنواره فجر به روی آنتن بفرستد. امسال اما شبکه 5 هم با یک اتفاق ویژه به استقبال سیوهفتمین جشنواره فجر انقلاب میرود تا بهروز افخمی در حرکتی جالب و البته کمی عجیب در شرایطی که پیش از این اعلام شده بود، قرار است مجری سری جدید برنامه «هفت» باشد، به همراه تیم برنامهسازی حوزه هنری به سراغ تولید برنامهای با عنوان «نقد سینما» برای شبکه پنجم سیما بروند. البته شبکه چهار نیز که این روزها دو برنامه «سینماگرام» و «شب سینما» را به روی آنتن میبرد، در ایام جشنواره فجر نیز ادامه ساخت این دو برنامه را در دستور کار خود قرار داده است. به این موارد باید تولید برنامههای سینمایی در شبکههای «آیفیلم»، «افق» و «نمایش» را که معمولا هر سال برای ایام جشنواره دست به کار میشوند را هم اضافه کنید.
تولیداتی که توجیه دارد، اما منطق نه!
اما آنچه که پیش از این به عنوان فهرست بلند بالای تولید برنامههای سینمایی در ایام جشنواره فیلم فجر در شبکههای مختلف رسانه ملی خواندید، فقط بخشی از تلاش صداوسیما برای پوشش اخبار این رویداد فرهنگی و هنری بود؛ چرا که در بخشهای مختلف خبری و برخی از برنامه غیرتخصصی تلویزیون نیز به پوشش اخبار این رویداد پرداخته میشود. تلاشی که در نوع خود قابل تقدیر و البته تا حدودی قابل نقد است! بُعد قابل تقدیر بودن آن که تقریبا برای همه مخاطبان مشخص و قابل درک است؛ از آن نظر که بالاخره تولید این تعداد برنامه در شبکههای مختلف سیما باعث رونق بخشیدن به جشنواره فیلم فجر در رسانه ملی میشود. اما مسئله آنجاست که آیا تولید این تعداد برنامه برای سینما و در مدت محدود برگزاری جشنواره فیلم فجر به لحاظ استراتژی برنامهسازی، کار درستی است یا نه؟ این سوال از آن جهت بیشتر خود را نشان میدهد که بدانیم براساس آمارهای اعلام شده، تنها بخش بسیار اندکی از جمعیت کشور، مخاطب سینمای ایران و تولیدات آن هستند و با در نظر گرفتن این نکته نمیتوان تولید این تعداد برنامه را آن هم در اغلب شبکههای سراسری تلویزیون، منطقی دانست. شاید توجیه مدیران در پاسخ به این انتقاد، تلاش رسانه ملی برای تبدیل سینما به یک هنر فراگیر در میان همه اقشار جامعه و بالابردن میزان مخاطبان این هنر باشد، اما آنچه که باعث میشود، نتوانیم این پاسخ را جدی تلقی کنیم، نگاه مناسبتمحور آنها به تولید چنین برنامههایی است؛ نگاهی که باعث تولید ویژهبرنامههایی سینمایی در ایام 10 روزه جشنواره فجر و نه در کل سال میشود و طبیعتا نمیتوان با تولید چند ویژه برنامه مناسبتی و مقطعی، انتظار داشت که نگاه مخاطبان نسبت به اهمیت و جایگاه سینما در بلند مدت تغییر پیدا کند.
هر چند که به نظر میرسد تلاش مدیران شبکههای مختلف سیما در واقع بیش از آن که تلاشی در جهت پیشرفت سینمای ایران باشد، استفاده از این موقعیت برای پربارتر کردن بیلان کاری مدیریت آنهاست، اما نکته قابل تامل در ارتباط با این مسابقه سالیانه پرکردن بیلانهای کاری، عدم وجود یک مدیریت منسجم در زمینه برنامهریزی و ساماندهی به تولیدات مختلف سیما در این حوزه است. موضوعی که بیتوجهی به آن باعث شده تا شبکههای مختلف سیما در یک رقابت غیرمنطقی با هم، هر ساله تلاش کنند تا تنها برای بخش بسیار کوچکی از مخاطبان رسانه ملی، برنامهسازی کنند.
بحران مدیریت و مسئله برندسوزی در رسانه
گذشته از اینکه اساسا با توجه به اینکه تلویزیون به عنوان یک رسانه ملی و واحد، دلیلی برای ایجاد این رقابت درونی آن هم برای به دست آوردن بخش اندکی از مخاطبان ندارد، مسئله دیگر تضعیف برندهای ایجاد شده توسط این رسانه در جریان کشمکشهای شبکههای مختلف سیما برای تولید برنامههایی جذابتر و در نبود یک مدیریت منسجم است. نمونه این موضوع را میتوان در بیتوجهی مدیران رسانه ملی در تضعیف برند مهم برنامه سینمایی «هفت» دید. برنامهای که در مدت حضور بهروز افخمی به عنوان مجری اصلی آن توانسته بود دامنه مخاطبان خود را از مخاطبان حرفهای سینما فراتر ببرد، حالا قرار است با اجرای محمدحسین لطیفی به روی آنتن بازگردد و با توجه به روحیات لطیف این کارگردان سیما بعید است که سری جدید هفت حداقل در بخشهای گفتگومحور خود بتواند توجه مخاطبان عام و حتی خاص سینما را به خود جلب کند. در این شرایط مشخص نیست که چگونه مدیران رسانه ملی اجازه دادند تا بهروز افخمی به جای اجرای «هفت» در پرمخاطبترین شبکه تلویزیون، به سراغ راهاندازی یک برنامه جدید در شبکه 5 سیما برود. برنامهای که در بهترین حالت و در صورت ادامهدار شدنش، بعد از برگزاری جشنواره فجر امسال میتواند کمی از اعتبار چندین ساله برند «هفت» را به دست آورد و این برند سوزی رسانه ملی در واقع نتیجه همان نبود مدیریت منسجم و واحد در زمینه هدایت و برنامهریزی تولید برنامههای سینمایی در صداوسیما است.