از آدمربایی و قاچاق عتیقه تا مالیات و صادرات نفت
همه منابع مالی داعش!
داعش ماهانه میلیونها دلار هزینه حقوق افراد خود را پرداخت میکند، همچنین مخارجی برای تأمین تسلیحات، لجستیک، مایحتاج زندگی، تبلیغات و... داشته است. اما راههای تأمین مالی این گروه تروریستی چه بوده است؟
به گزارش نسیم آنلاین یک حساب سرانگشتی نشان میدهد داعش ماهانه میلیونها دلار هزینه حقوق افراد خود را پرداخت میکند، همچنین مخارجی برای تأمین تسلیحات، لجستیک، مایحتاج زندگی، تبلیغات و... داشته است. هر چند امروز محدوده کوچک باقیمانده در دستان این گروه تروریستی نشان میدهد که داعش مانند قبل هزینه مالی ندارد، با این حال بررسی راههای تأمین مالی این گروه تروریستی میتواند نشان دهد که اولاً گروههایی مانند داعش اساساً چه هزینههای گستردهای داشتهاند و ثانیاً این هزینهها عموماً از چه راههای تحصیل میشده است.
طبق اعترافات برخی تروریستهای دستگیرشده توسط ارتش عراق، دستمزد بسیار بالایی که داعش برای هر انفجار تروریستی در عراق میپردازد نیز باعث شده اکثر تروریستهای فعال در بمبگذاری، جذب این گروه شوند. به گفته بسیاری از رسانههای عراقی، در طول بیش از 3 ماه تحصن در مرکز الرمادی در عراق که هزاران نفر در آن شرکت کردند، همه متحصنان از 3 وعده خوراک گرم و حقوق روزانه بهرهمند میشدند. تحصنی که بعد از متفرق شدن، ارتش عراق در مرکز آن به کارگاهی برای بمبگذاری خودروها رسید. بر اساس آخرین خبرهایی که شبکه العربیه به عنوان یکی از نزدیکترین رسانهها به گروه داعش منتشر کرده، ابوبکر بغدادی در دستورالعملی، حقوق جنگجویان این گروه را به ترتیب زیر اعلام کرده بود: هر جنگجوی بومی (در سوریه) که ازدواج کند 1200 دلار هدیه ازدواج دریافت میکند و فرقی نمیکند این ازدواج اول این جنگجو باشد یا دوم و سوم. حقوق ثابت ماهانه هر جنگجو در گروه داعش 400 دلار است که 50 دلار نیز برای هر فرزند و 100 دلار برای هر همسر به آن اضافه میشود. حق مسکن و تامین سوخت خودرو نیز به حقوق هر یک از جنگجویان اضافه شده، در حالی که جنگجویان غیر بومی ماهانه 400 دلار اضافی نیز به عنوان حق مهاجرت دریافت میکنند. در چارچوب آخرین آمارهای اعلام شده درباره شمار جنگجویان داعش در زمان اوج فعالیت این گروه در سوریه و عراق، آنها بین 10 تا 80 هزار جنگجو بودهاند که اگر حداقل تخمینها برای شمار جنگجویان داعش در سوریه و عراق را در نظر بگیریم، باز هم تامین حقوق 400 دلار برای مثلاً 10 هزار نفر، به رقم نجومی 4 میلیون دلار در ماه میرسد. حال اگر این رقم را در 8 (برای دستیابی به هزینه 80 هزار تروریست) ضرب کنیم و به آن هزینه تسلیحات، بمبگذاری و... را هم بیفزایم، به رقمی میرسد که شاید با بودجه یک یا چند کشور جهان سوم برابری میکند. بر اساس گزارشها و اسناد به دست آمده از داعش در مدت فعالیت این گروهک در عراق و سوریه، منابع مالی داعش عموماً شامل موارد زیر بوده است:
آدمربایی: باجگیریهای انجام شده از اشخاص، مؤسسات و دولتها که از طریق آدمرباییهای مختلف بوده و معمولاً مقادیر هنگفتی پول را به سوی داعش سرازیر میکرد. در این چارچوب باید به بسیاری از بازرگانان و تجار سوریه اشاره کرد که بعد از ربوده شدن، اعضای خانوادهشان به پرداخت مبالغ هنگفتی برای آزادی آنها مجبور شدهاند. نیویورکتایمز نیز مقالهای در همین رابطه منتشر کرد که بر مبنای آن تروریستهای القاعده و دیگر گروههای تروریستی در خاورمیانه و شمال آفریقا مبلغ 125 میلیون یورو در قبال آزادی گروگانها از دولتهای گوناگون دریافت کردهاند. گروگانگیری شهروندان غربی به یکی از راههای تولید درآمد برای تروریستها تبدیل شده است؛ داعش هم از این قاعده مستثنا نیست.
خانواده «جیمز فولی» خبرنگار آمریکایی، ایمیلی از تروریستهای داعش منتشر کرده بود که در آن تروریستها خواستار دریافت 100 میلیون دلار در قبال آزادی او شده بودند. معاون وزارت خزانهداری آمریکا نیز با اشاره به آدمربایی تروریستها در عراق و سوریه تصریح کرده است: «داعش از راه گروگانگیری در سال 2014 حداقل 20 میلیون دلار به دست آورده و ماهانه دهها میلیون دلار از راه گروگانگیری، فروش نفت و اخاذی به دست میآورد».
فروش عتیقه: از سال 2011 که داعش در شمال سوریه به قدرت رسید، تجارت اشیای عتیقه را به طور جدی آغاز کرده و این روند را در عراق نیز ادامه میدهد به طوری که بر اساس گزارشی که کارگروه مربوط در یونسکو منتشر کرده است بسیاری از آثار باستانی مناطق تحت تصرف داعش به اروپا و برخی کشورهای عربی منتقل شده و هماکنون در اختیار مجموعهداران قرار دارد. بهای بسیاری از این اشیای بینظیر تاریخی که از طریق غارت موزهها و مناطق باستانی برای فروش عرضه شدهاند به میلیونها دلار میرسد. منابع امنیتی بر این باورند فروش اشیای عتیقه یکی دیگر از راههای کسب درآمد برای تروریستهای داعش است.
دریافت باج از قاچاقچیان: قاچاقچیان بدون پرداخت باج به تروریستهای «داعش» قادر به ورود کالاها از طریق ترکیه و سوریه به منطقه نبودهاند. این «باج» بخش دیگری از منابع «داعش» را تامین میکرده که در حقیقت به نوعی دریافت حق گمرکی به شمار میرفته است. طبیعی است که انتقال دارو و حتی موادمخدر نیز از همین قاعده تبعیت میکند و قاچاقچیان توانستهاند با پرداخت هزینه لازم نسبت به انتقال موادمخدر از مناطق اشغالی به ترکیه و سپس اروپا اقدام کنند.
کمکهای مالی گروههای خیریه مذهبی: برخی کشورهای عربی از طریق شخصیتها حقیقی با دست و دلبازی کمکهای مالی زیادی به انجمنها و گروههایی میکنند که به گفته خودشان در راه «ترویج اسلام» فعالیت دارند. مبالغ هنگفتی از این کمکهای مالی از طریق کانالهایی در اختیار تروریستهای داعشی قرار میگیرد. برخی از این انجمنهای خیریه و مذهبی در اروپا و آمریکا فعالیت دارند و اموالشان را از طریق شرکتهای سرمایهگذاری غربی در چرخه اقتصاد غرب به جریان انداخته و سود حاصل را برای داعش، القاعده و گروههای مشابه ارسال میکنند.
منابع بانکهای موصل: اصلیترین جهش مالی «داعش» بعد از تصرف موصل شکل گرفت. این نیروها بسیاری از بانکها و ادارات را غارت کردند و صدها میلیون دلار سرمایه به دست آوردند به طوری که تنها اموال به دست آمده از بانکهای موصل برای تامین دستمزد نیروهای داعش در طول یک سال کفایت میکند. منابع عراقی گفتهاند خزانه بانک مرکزی شهر «موصل» هنگام حمله داعش به این شهر، 420 میلیون دلار آمریکا بودجه داشته است.
دریافت دقیق و با برنامه مالیات: داعش همواره تلاش کرده شبکههایی را در جوامع تحت سیطره خود تاسیس کند تا بتواند منبع تامین اموال خود را تضمین کند. این را میتوان از خلال سرمایههایی که این گروه به طور برنامهریزی شده به دست آورده، بخوبی دید. «چارلز لستر» پژوهشگر اندیشکده بروکینگز دوحه میگوید: تخمینهای بسیاری وجود دارد که نشان میدهد داعش با تحمیل مالیات بر مناطقی همچون استان «الرقه» در شمال شرقی سوریه، اموال خود را تامین میکند.
فروش نفت: نفت یکی از راههای تامین منابع مالی گروه تروریستی داعش بود. این گروه تروریستی بر منابع نفتی در شمال سوریه و برخی خطوط انتقال نفت در عراق سیطره یافته بود و به انتقال نفت از خلال مرزها به ترکیه اقدام میکرد. در زمان حضور پرتعداد و گسترده داعش در سوریه در طول چند سال نفت مناطق تصرف شده در سوریه توسط تروریستهای «داعش» به قیمت مناسب به دلالان منطقهای فروخته شده و با کامیونهای نفتکش از طریق ترکیه وارد بازار میشد.
در همین رابطه گزارشگران میگویند مهندسان نفتی ترکیه را در پالایشگاهها و مراکز تولید نفت برای راهاندازی و استخراج نفت مشاهده کردهاند. اما داعش دسته دومی از تأمینکنندگان مالی را نیز در اختیار داشت که در طول حضور این گروهک در عراق و سوریه به شکلی پیوسته و کلان تأمین مالی آن را بر عهده داشتند:
1- کشورها و سازمانهای مادر و تاسیسکننده داعش که پشتپرده شکلگیری آن قرار داشته و همچنان کمکهای مالی و لجستیکی خود را به این گروه ادامه میدهند.
2- کشورهایی که حضور و فعالیت داعش را در منطقه در راستای منافع خود تفسیر کرده و تلاش میکنند با برقراری ارتباط با آن و تزریق کمکهای مالی، از حمایت این گروه در راستای تحقق منافع و اهداف کوتاه و بلندمدت خود در منطقه سود ببرند.
3- کشورهایی که از بیم قرار گرفتن در معرض حملات گروه داعش به دنبال مماشات با آن برآمده و با تخصیص کمکهای مالی به این گروهک تروریستی عملاً حقالسکوت پرداخت میکنند.
هرچند امروز داعش سلطه سابق را با عنوان خلافت اسلامی و در شکل یک حکومت در عراق و سوریه ندارد اما باید نسبت به تامین مالی و لجستیکی گسترده و مجدد این گروه یا فرقههای تروریستی مشابه در منطقه و خطر سربرآوردن دوباره اژدهای هفتسر تکفیر هشیار بود.
منبع: وطن امروز