آقای روحانی؛ بازهم لازم است زمین بخورید؟!

نسیم آنلاین ؛ علیرضا فقیهی راد: مجلس شورای اسلامی پس از کش و قوس های فراوان نهایتا طرح «اقدام راهبردی برای لغو تحریم ها» را به تصویب رساند و با نامه رسمی محمدباقر قالیباف رئیس مجلس به حسن روحانی رئیس جمهور رسما این طرح برای اجرا به دولت ابلاغ شد. اما مقامات دولتی فورا نسبت به طرح مذکور و بطور خاص ماده 6 آن واکنش نشان دادند و اعلام کردند مخالف طرح توقف اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی هستند.

ماده 6 این طرح که اکنون مورد مخالفت دولت قرار گرفته است به شرح زیر است: «دولت جمهوری اسلامی ایران موظف است در صورت عدم اجرای کامل تعهدات کشورهای متعاهد طرف توافق هسته‌ای در قبال ایران و عادی نشدن روابط بانکی و رفع کامل موانع صادرات و فروش کامل نفت و فرآورده‌های نفتی ایران و برگشت کامل و سریع ارز منابع حاصل از فروش 2 ماه پس از لازم الاجرا شدن این قانون، در مجلس شورای اسلامی نظارت های فراتر از پادمان از جمله اجرای داوطلبانه سند ) پروتکل الحاقی) را متوقف کند.»

حسن روحانی و مقامات دولتی طی این چند روز با مخالفت های جدی بیان داشته اند اعلام توقف اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی موجبات ارجاع پرونده ایران به شورای امنیت خواهد شد. حال آنکه طی هفت سال گذشته که دولت با اعتماد به غرب و تنش زدایی نه تنها اجرای دواطلبانه پروتکل الحاقی را پذیرفته بلکه در برجام نظارت های استثنایی و فراتر از پروتکل الحاقی را پذیرفته و در مقابل امروز شاهد سنگین ترین تحریم های تاریخ علیه ایران هستیم. همچنین چندی پیش با گزارش کشورهای اروپایی پرونده هسته ای ایران به شورای حکام آژانس رفت و در آنجا نیز قطعنامه ای علیه ایران صادر شد.

آن هم در شرایطی که بنا به گفته محمدجواد ظریف 92 درصد از مجموع بازرسی های آژانس در ایران انجام می شود. بطور متوسط 6 بازرس آژانس در ایران حضور فعال دارند، اخیرا اجازه بازرسی به دومکان جدید هم داده شد اما در مقابل هم علیه ایران قطعنامه صادر شد و هم خرابکاری هایی چون ماجرای نطنز و ترورهایی چون شهادت دانشمند هسته ای شهید محسن فخری زاده رخ داد.

از طرفی اگر مروری به تاریخ در دهه هشتاد و خاطرات هسته ای آقای روحانی تحت عنوان «امنیت ملی و دیپلماسی هسته ای» داشته باشیم، شاهد هستیم در اوج تنش زدایی و پذیرش پروتکل الحاقی اما اروپایی ها نقض عهد کردند که مورد انتقاد حسن روحانی که آن زمان رئیس تیم مذاکره کننده نیز قرار می گیرد.

حسن روحانی در کتاب خاطرات خود با عنوان «امنیت ملی و دیپلماسی هسته ای» که با هدف دفاع از عملکرد دو سال دیپلماسی دولت اصلاحات در پرونده هسته ای و مذاکرات با سه کشور اروپایی نوشته شده است ، رسما اعتراف می کند که علیرغم پذیرش پروتکل الحاقی و حضور مستمر بازرسان درتأسیسات ایران، اروپا به هیچکدام از تعهداتش عمل نکرد.

حسن روحانی در کتاب « امنیت ملی و دیپلماسی هسته ای»صفحات ۵۸۰ تا ۵۸۸ می نویسد: «متأسفانه، در مقابل اگر نگوییم هیچ، ایران مابه‌ازای بسیار اندکی دریافت کرد و بارها اقدامات اعتمادساز خود را افزایش داد و تنها در عوض آن، با قول‌های انجام نشده و درخواست‌های بیشتر روبه رو شد. قول‌های اکتبر ۲۰۰۳[مهر۱۳۸۲] سه کشور اروپایی درباره‌ی همکاری هسته‌ای، امنیت منطقه‌ای و منع گسترش، هنوز حتی بررسی هم نشده‌اند .

تعهد فوریه‌ی ۲۰۰۴ [بهمن۱۳۸۲]سه کشور اروپایی که به عنوان مابه ازای گسترش تعلیق به مونتاژ و تولید قطعات ارائه شده بود و بر مبنای آن سه کشور متعهد شده بودند که "تلاش فعالانه به عمل آورند تا تلاش‌های ایران در اجلاس ژوئن ۲۰۰۴ [ خرداد۱۳۸۳] شورای حکام شناسایی شده، به شکلی که شورا بعد از آن تنها بر مبنای گزارش مدیرکل، هرگاه و اگر براساس رویه‌ی عادی اجرای قرارداد پادمان و پروتکل الحاقی ضروری دانست، عمل کند" تحقق نیافت تا اینکه ایران در نوامبر ۲۰۰۴ [آذر۱۳۸۳]موافقت نمود تعلیق داوطلبانه‌ی خود را بیشتر گسترش دهد، به نحوی که تأسیسات تبدیل اورانیوم را که به وضوح توسط دبیرخانه‌ی آژانس به عنوان خارج از شمول هرگونه تعریف از "فعالیت‌های مربوط به غنی‌سازی" تعیین شده بود؛ دربرگیرد .

سه کشور اروپایی/ اتحادیه‌ی اروپا هنوز به تعهد خود در موافقتنامه‌ی نوامبر ۲۰۰۴ [ آذر۱۳۸۳] پاریس مبنی بر شناسایی "اجرای بدون تبعیض حقوق ایران براساس معاهده‌ی منع گسترش مطابق با تعداتش براساس این معاهده" عمل نکرده‌اند .

پس از گذشت بیش از سه ماه مذاکره بعد از موافقتنامه‌ی پاریس، آشکار شد که سه کشور اروپایی/ اتحادیه‌ی اروپا خواهان تطویل مذاکرات و احتمالاً عدم دستیابی به نتیجه مطلوب هستند و بنابراین، نمی‌خواهند در برابر حق غیرقابل انکار ایران برای از سرگیری فعالیت غنی‌سازی تسلیم شوند و انگیزه یا توانایی ارائه‌ی طرح خود درباره‌ی تضمین‌های عینی ماهیت صلح‌آمیز برنامه‌ی هسته‌ای ایران و نیز تضمین‌های محکم درباره‌ی همکاری‌های اقتصادی، فناوری و هسته‌ای و تعهدات محکم درباره‌ی مسائل امنیتی را نیز ندارند .

اکنون مشخص است که مذاکرات، آن گونه که در توافقنامه‌ی پاریس خواسته شده بود، در حال پیشرفت نیست و این به دلیل خط مشی سه کشور اروپایی/ اتحادیه‌ی اروپا در طولانی نمودن مذاکرات بدون کمترین تلاش برای حرکت به سوی برآورده ساختن تعهداتشان، طبق توافقنامه‌های تهران و پاریس می‌باشد. این استمرار کش‌دار منحصراً معطوف به تأمین این مقصود است که تعلیق را تاجایی که امکان دارد حفظ کند، تا آن را در عمل به توقف تبدیل نماید. این، برخلاف روح و مفاد توافقنامه‌ی پاریس می‌باشد و در راستای اصول مذاکرات با حسن نیت قرار ندارد .

تعلیق، برای مدت نزدیک به ۲۰ ماه با تمام عواقب اقتصادی و اجتماعی که آثار آن متوجه ملت ایران بوده، حفظ شده است. سه کشور اروپایی/ اتحادیه‌ی اروپا در رفع هیچ‌یک از ابعاد گوناگون محدودیت‌های مربوط به دستیابی ایران به فناوری پیشرفته و هسته‌ای موفق نبوده‌اند . »

اکنون حسن روحانی که تجربه تلخ و شکست خورده مذاکرات 82 تا 84 را در کارنامه دارد و طی این هفت سال نیز برجام تبدیل به نماد خسارت محض شده است، نه تنها قصد ندارد از گذشته عبرت بگیرد بلکه حال که به زمین افتاده قصد دارد تا انتها سینه خیز برود و در مقام مدعی می گوید بگذارید آنها که تجربه بیست و چندساله و موفقیت در دیپلماسی دارند کارشان را انجام دهند. حال آنکه بنا به اعترافش در کتاب خاطراتش اروپایی ها نه تنها ضمانت واقعی نمی دهند، بلکه در برابر تعلیق و بازدید از مراکز نظامی و پذیرش پروتکل الحاقی کاری جز ارجاع پرونده ایران به شورای امنیت نکردند و نمی کنند.

می گویند همان که وقت زمین خوردن، تا خانه سینه خیز می رفت، هر جا هم پوست موز می دید، می گفت: ای بابا... باز هم که باید بخورم زمین ! این شده داستان حسن روحانی و تیم مذاکره کننده ما...