آیا مجلس انقلابی بازی برجام را تمام خواهد کرد؟!

نسیم آنلاین : مهدی مظهر: دولت تدبیر و امید با شعار مذاکره و رفع تحریم پیروز انتخابات 92 شد و پس از حدود 2 سال رفت و آمد سیاسی، بالاخره در تیرماه 94 توافقی بین ایران و کشورهای 5 + 1 به امضا رسید که هدف اولیه آن رفع تحریم و عادی شدن وضعیت ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بود. اکنون که بیش از 5 سال از امضای این توافق می‌گذرد، باید دید تا چه میزان به اهداف برجام دست یافته‌ایم؟!

رفع تحریم‌ها؛ از شعار تا واقعیت

دولتمردان بارها در اظهارات خود تصریح کرده‌ بودند که هدف برجام، رفع تحریم‌های ظالمانه علیه ایران است. به عنوان نمونه روحانی در 23 تیر 94 و پس از امضای توافق برجام و ادعای لغو (و نه تعلیق) همه تحریم‌های تسلیحاتی، موشکی و اقتصادی شامل مالی، بانکی، بیمه، حمل‌ونقل، پتروشیمی و فلزات گرانبها به صراحت گفته بود: «هدف در برجام این بود که تحریم‌های غلط و ظالمانه و ضدانسانی را لغو کنیم» اما به زودی مشخص شد که این ادعای رئیس‌جمهور، خلاف واقع است؛ زیرا:

اولاً بر اساس قطعنامه 2231 شورای امنیت، تحریم‌های تسلیحاتی و موشکی ایران 5 و 8 سال پس از اجرای برجام تمام می‌شد و نه از روز اجرای برجام؛ ثانیاً تحریم‌ها «لغو» نشده بود بلکه «تعلیق» شده بود. این بدین معنا بود که تمدید معافیت‌های تحریمی ایران نیازمند تأیید رئیس‌جمهور آمریکا بود که هر چهار ماه یک بار این کار انجام می‌شد و این چنین شد که اقتصاد ایران به امضای رئیس‌جمهور آمریکا گره خورد! اگرچه در زمان اوباما نیز آمریکا تحریم‌های جدیدی را علیه ایران وضع کرد که دولتمردان ایران تنها توجیه‌کننده عملکرد آمریکا بودند اما با خروج آمریکا از برجام در اردیبهشت 97، همه تحریم‌های آمریکا از جمله تحریم‌های بانکی و نفتی، در یک بازه 90 و 180 روزه بازگردانده شد. اگرچه برخی حامیان برجام هنوز هم اصرار دارند وانمود کنند که تحریم‌های فعلی علیه ایران، تحریم‌های یک کشور (یعنی آمریکا) است و نه تحریم‌های بین‌المللی، اما به دلیل سازوکار تحریم‌های ثانویه، این تحریم‌ها جنبه بین‌المللی به خود گرفته است و عملاً راه را برای تعاملات ایران با سایر کشورها نیز بسته است تا آن جا که به اعتراف نوبخت، رئیس سازمان برنامه و بودجه کشور، ایران حتی دارو نیز نمی‌تواند وارد کند.

پرونده هسته‌ای ایران؛ نگرانی‌هایی که هیچ گاه رفع نمی‌شود!

هدف دیگری که برای برجام برشمرده می‌شد، پایان دادن به مناقشه هسته‌ای ایران بود. «ابعاد احتمالی نظامی هسته‌ای» یا همان PMD پرونده 12 ساله‌ای بود که از سال 82 تا 94 مفتوح بود و ادعا می‌شد پس از برجام مختومه شده و دیگر باز نخواهد شد. این موضوع نیز به قدری قطعی قلمداد می‌شد که ظریف در این باره مدعی شده بود شک درباره مختومه شدن PMD مانند شک بین رکعت سوم نماز اول و رکعت ششم نماز دوم است!

با این حال گذر زمان نشان داد این ادعا نیز واقعیت ندارد و آژانس انرژی اتمی همچنان به استناد اتهامات واهی خواستار بازرسی از مراکز هسته‌ای و نظامی ایران است. مثلاً علی‌رغم مخالفت مقامات ایرانی، بازرسان آژانس از سایت نظامی پارچین، بازدید کردند. همچنین پس از ادعای نتانیاهو مبنی بر فعالیت پنهانی ایران در سایت تورقوزآباد، آژانس خواستار بازرسی از این سایت نظامی شد که در نهایت با موافقت مقامات ایرانی این بازرسی انجام شد. سفر اخیر دبیر کل آژانس انرژی اتمی نیز به منظور رایزنی جهت ایجاد دسترسی برای بازرسی از دو سایت هسته‌ای بود که این بار هم دسترسی‌های مورد درخواست آژانس داده شد!

بازرسی از مراکز نظامی ایران به بهانه اتهامات واهی درباره فعالیت‌های مشکوک هسته‌ای، می‌تواند سبب افشای اطلاعات نظامی ایران شده و امنیت ملی را به خطر اندازد. از این رو همکاری با آژانس و ایجاد دسترسی‌های گسترده، بازی در زمینی است که آمریکا برای ایران طراحی کرده است.

دولت با چه توجیهی در برجام مانده است؟!