میثم مهرپور در گفت و گو با نسیم آنلاین مطرح کرد

دولت در حال اتلاف ذخایر ارزی کشور است؛ ریشه های تصمیمات ارزی دولت مبهم است

کدخبر: 2359310

اصولا سیاست اعطای ارز به هر ایرانی فارغ از نیاز به آن در شرایط تحریمی و محدودیت ارزی امر معمولی است یا تکرار اشتباه توسط دولت و بانک مرکزی است؟

نسیم آنلاین؛ ساحل عباسی: معامله یا به عبارتی دلالی دلار کسب و کار سودآوری شده است، سال هاست به جای هدایت سرمایه ها به بخش تولید، دلار جذب کننده سرمایه های خرد و کلان جامعه شده است، ارز خارجی که دلالی آن به دلیل کاهش ارزش پول ملی و سیاست های غلط پولی و مالی و اقتصادی دولت سود آور شده است. با میثم مهرپور کارشناس و پژوهشگر اقتصادی درباره سیاست اعطای ارز به هر ایرانی فارغ از نیاز به آن در شرایط تحریمی و محدودیت ارزی گفتگو کرده‌ایم.

در روزها و هفته های گذشته شاهد وجود صف های نسبتا طولانی جلوی برخی از صرافی ها بودیم. دلیل اصلی این موضوع چیست؟

بعد از تصمیمی که دولت مبنی بر تخصیص دلار ۴۲۰۰ تومانی برای تامین تمام نیازهای کشور گرفت عملا قرار بود تا همه نیازها اعم از نیاز واردات کالاهای اساسی تا نیازهایی چون ارز مسافرتی و... با این ارز تامین شود موضوعی که عملا نه ممکن بود و نه اتفاق افتاد. امروز هم شاهدیم به جای اینکه متناسب با نیازهای شهروندان عرضه ارز صورت گیرد بر اساس یک منطق اشتباه و فارغ از دلیل نیاز به دلار به تمام شهروندان با ارائه کارت ملی سهمیه دو هزار دلاری داده می شود. اقدامی که به خودی خود و به واسطه اختلاف قیمت بین ارز ارائه شده در صرافی ها با قیمت دلار در بازار آزاد موجب تولد صف های طولانی جلوی برخی از صرافی ها شده است. یعنی برخی از افراد که نه دلیل و نه انگیزه ای برای خرید دلار ندارند به واسطه این سود ناشی از این اختلاف قیمت با در دست داشتن کارت ملی خود سراغ خرید این دلار سهمیه ای رفته اند.

این موضوع در گذشته نیز سابقه داشته است؟

بله اصولا هدررفت منابع ارزی در ایران یکی از سیاست هایی بوده است که تقریبا همه دولت ها در آن مشترک هستند حالا این هدررفت با روش های مختلفی بوده است. یک زمانی در بحبوحه جنگ و مشکلات موجود به هر ایرانی برای سفر 500 دلار ارز سهمیه ای و با قیمتی کمتر از نرخ دلار در بازار آزاد پرداخت می شد همان زمان برخی در یک سفر یک روزه با اتوبوس به کشورهای هم مرز سفر می کردند و بعد ارز خود را در بازار می فروختند که تقریبا یک اختلاف 40 تومانی بین نرخ دلار سهمیه ای و بازار آزاد در هر دلار وجود داشت یا حتی اگر واقعا به سفر می رفتند تقریبا این سفر برایشان رایگان تمام می شد که به نوعی خروج ارز از کشور و ایجاد رونق صنعت گردشگری در سایر کشورها با منابع ارزی داخلی بود. ضمن اینکه در مقطعی در دولت سازندگی و ریاست آقای عادلی بر بانک مرکزی هم به هر شهروند با ارئه شناسنامه 5 هزار دلار داده می شد که آن زمان هم موجب شکل گرفتن صف های طولانی جلوی بانک ها شد. تمام این اقدامات که تا امروز هم وجود دارد نوعی اتلاف منابع ارزی است. واقعا جای سوال است چطور در شرایطی که کشور در جنگ اقتصادی و مضیقه ارزی است با چه استدلالی به همه افراد یک سهمیه دو هزار دلاری ارز سهمیه ای داده می شود مگر دلار کالای اساسی مثل نان یا برنج است که همه افراد یک سهمیه مشخص داشته باشند.

دلیل این موضوع که برخی از افراد کارت ملی خود را با قیمت هایی حدود 200 تا 300 هزار تومان اجاره می دهند چیست؟

خب طبیعی است وقتی قیمت هر دلار حدود 20 هزار تومان باشد سهمیه 2 هزار دلاری هر شهروند قیمتی حدود 40 میلیون تومان خواهد داشت که این نقدینگی در اختیار همه شهروندان نیست بنابراین خیلی از دهک های پایین جامعه حاضر می شوند با دریافت مبالغ کمی این امتیاز خود را به دیگران واگذار کنند چرا که نه نیازی به دلار دارند و نه نقدینگی مورد نیاز برای آن را دارند در این شرایط گروهی از افراد با اجاره کردن کارت ملی شهروندان عادی حجم بالایی از دلار را از بازار جمع آوری می کنند این در حالی است که اختلاف هر دلار سهمیه ای با نرخ بازار آزاد چیزی حدود هزار تا دو هزار تومان است که به معنای وجود یک سود قابل توجه برای سفته بازان و دلالان حاضر در این بازار است.

دلیل و فلسفه این اقدام از سوی دولت چیست؟

واقعیت این است که هیچ استدلالی برای این کار وجود ندارد نه تنها استدلالی وجود ندارد بلکه این کار کاملا برا خلاف مصالح و منافع ملی است. برای مثال با یک ضرب و تقسیم ساده کاملا مشخص این طرح ماهیتا دچار ایراد است. گفته می شود به هر کارت ملی بدون محدودیت سنی 2 هزار دلار تعلق می گیرد خب تحقق این امر برای یکسال آن هم در یک کشور 80 میلیونی نیازمند 160 میلیارد دلار است در حالی که صادرات غیرنفتی کشور در خوشبینانه ترین حالت باز هم از 50 میلیارد دلار کمتر است خب با توجه به این اعداد مشخص است اجرای این طرح اصلا نه عقلانی و نه ممکن است و صرفا به دنبال ایجاد یک منفعت برای گروه های خاصی است اگر چه در ظاهر ماجرا به نوعی توزیع ارز سهمیه ای به صورت علی السویه است اما مطمئنا برخی نه نقدینگی لازم برای خرید این سهمیه را دارند و نه دلیلی برای این توزیع وجود دارد. ضمن اینکه سهمیه ای کردن فروش دلار در کشور به نوعی ابهت دادن به دلار است در حالی که کشور باید به سمت کاهش نقش دلار در اقتصاد ملی حرکت کند.

این موضوع به نوعی موجب کاهش منابع ارزی کشور نمی شود؟

کاملا همین طور است. نمونه این اقدام به نوعی دیگر در ماجرای پیش فروش سکه در سال 97 رخ داد که طی آن حدود 60 تن طلا به حراج گذاشته شود و از دل آن سلطان سکه و تخلفات زیادی بیرون آمد ضمن اینکه در واقع ذخایر طلای کشور به عنوان پشتوانه پول ملی را به حراج گذاشت و بعدها همان خریداران به نوعی به تعیین کننده قیمت سکه تبدیل شدند. در حال حاضر هم این طرح در باره ارز می تواند بخش قابل توجهی از منابع ارزی کشور را در اختیار عده ای دلال قرار دهد که با اجاره کارت های ملی دیگران در حال جمع کردن ارز از بازار هستند.

چرا با توزیع بالسویه و رایگان ارز سهمیه ای میان تمام مردم مخالفید؟

اولا این کار به معنای افزایش توجه و اهمیت به دلار است ثانیا این کار حتی در شرایط عادی هم اشتباه است چه برسد به شرایطی که کشور با کمبود و کاهش درآمدهای ارزی مواجه است. ثالثا طبیعتا میزان نیاز یک تاجر یا مسافر به دلار با نیاز یک شهروند عادی متفاوت ات. عدالت به معنای برابرنیست بلکه باید منابع کشور متناسب با واقعیت ها و نیازها و نه به صورت یکسان توزیع شود.

با یک شهروند خارجی با یک شهروند معمولی به خرید دلار متفاوت است لذا توزیع یکسان دلار در میان مردم قطعاً اقدام اشتباهی است و مشخص است که ریشه‌های این تصمیم چیست .

ارسال نظر: