آخرین مصاحبه «هشام الهاشمی» با «شهید ابومهدی المهندس»

نسیم آنلاین : قتل مشکوک و شبانه هشام الهاشمی، کشمکش‌های سیاسی زیادی را در جامعه عراق برانگیخته و در این میان، یک جریان مشخص تلاش می‌کند تا طیف خاصی در حشد الشعبی و به صورت خاص «کتائب حزب الله» را به ارتکاب این قتل متهم سازد. این در حالی است که هشام الهاشمی با فرماندهان کتائب حزب الله و به صورت خاص با شخص ابومهدی المهندس روابط نزدیکی داشت.

در ژانویه ۲۰۱۹، تقریبا یک سال پیش از ترور شهید ابومهدی المهندس توسط ایالات متحده، هشام الهاشمی یک مصاحبه مفصل با جانشین فرمانده کل حشد الشعبی و فرمانده وقت کتائب حزب الله داشت که روز گذشته پایگاه خبری «ناس» بخش‌هایی از آن را منتشر کرد . پایگاه خبری ناس، نزدیک به روسیه، یکی از رسانه‌های داخلی عراق است که طی دو سال اخیر تریبون خود را بارها در اختیار هشام الهاشمی قرار داد.

در این مصاحبه، الهاشمی ۹ پرسش مفصل در مورد آینده حشد الشعبی، روابط آن با دولت در دوره پساداعش، مسأله استفاده از سلاح و... طرح کرده است. شهید ابومهدی المهندس نیز مواضع خود را در این مصاحبه به صراحت بیان کرده بود؛ اما نسبت به بازنشر عمومی آن ملاحظه داشت. فرمانده کتائب حزب الله در این مصاحبه، صراحتا از ضرورت تفکیک میان «گروه‌های شبه‌نظامی» [که ذیل حشد الشعبی طبقه‌بندی می‌شوند] و «سازمان نظامی حشد الشعبی» صحبت کرده است.

لازم به ذکر است این مصاحبه در روزهایی صورت گرفت که در خیابان «فلسطین» بغداد، درگیری و نزاع محدودی میان یکی از گروه‌های مسلح ذیل حشد الشعبی و نیروهای امنیتی دولتی رخ داده بود. ابومهدی المهندس به عنوان جانشین فرمانده کل حشد الشعبی در این مصاحبه می‌گوید: «کسانی که با نیروهای امنیتی درگیر شدند، یکی از گروه‌ها یا "فصائل" بودند و رفتار آن‌ها را نباید به پای کل حشد الشعبی نوشت.» در ادامه، بخش‌هایی از این مصاحبه را مرور می‌کنیم.

الهاشمی: تجربه حشد الشعبی در مقایسه با تجربه سپاه پاسداران ایران و حزب الله لبنان در کجا قرار می‌گیرد؟ این سئوال در ذهن بسیاری از ناظران و تحلیلگران عراقی مطرح است که حضور و مشارکت گسترده جمهوری اسلامی ایران را در شکل‌گیری و فعالیت حشد الشعبی برای مبارزه با داعش شاهد بودند. برخی نگرانند که آن حمایت و سرمایه‌گذاری، اهدافی فراتر از مبارزه با داعش داشته باشد... دوست دارم نظر شما را در این مورد بدانم.

المهندس: حشد الشعبی تنها زمانی خارج از مرزهای کشور وارد عملیات شد که فرمان از طرف فرماندهی کل قوا صادر شده بود. حشد الشعبی، یک تجربه اختصاصی عراق است و با تجربه حزب مقاومت در فقدان اقتدار دولت (اشاره تلویحی به حزب الله لبنان) یا تجربه نیروهای انقلابی برای دفاع از نظام تازه‌تأسیس انقلابی (اشاره تلویحی به سپاه پاسداران) متفاوت است. حشد زمانی تأسیس شد که سازمان نظامی دفاعی عراق در برابر داعش دچار فروپاشی شده بود. حشد، نه یک نهادی برآمده از خلأ قانونی، بلکه نهادی کاملا قانونی است که زیر نظر فرماندهی کل قوای مسلح عراق فعالیت می‌کند.

الهاشمی: آیا برخی اقدامات غیرقانونی تعدادی از افراد یا گروه‌های منتسب به حشد، وجهه این سازمان و سابقه خوب آن در مبارزه با تروریسم را تخریب نمی‌کند؟

المهندس: حشد الشعبی یک سازمان جهادی برای دفاع از عراق است. بله، ما فداکاری‌های بسیار زیادی از طرف دوستان خود دیده‌ایم تا بتوانیم به موفقیت‌های فعلی دست یابیم. امروز هم عزم خود را جزم کرده‌ایم تا با تصفیه و تطهیرهای درون‌سازمانی، سلسله‌مراتب سازمانی و قانونمداری را در داخل حشد تثبیت کنیم. اما این کار، به سادگی امکان‌پذیر نبوده و نیازمند وقت طولانی و صبر زیاد است.

الهاشمی: هویت حشد الشعبی را برای ما بیان کنید.

المهندس: حشد العشبی یک سازمان ملی مسلح است که به واسطه بافت جهادی آن، فعالیت‌های ملی فرهنگی، خدماتی و اجتماعی نیز انجام می‌دهد. پیام ما واضح است. ما به قانون ملتزم بوده و افرادی که از قانون تخطی می‌کنند را مورد بازخواست قرار می‌دهیم. هر کس فکر می‌کند مظلوم واقع شده، می‌تواند شکایت کند و ما موظفیم از مظلومین حمایت کنیم. هم‌اکنون نزدیک به ۳۵۰ تا ۴۰۰ نیروی منتسب به حشد در بازداشتگاه‌ها و زندان بوده و ما قاضی‌هایی داریم که زیر نظر شورای عالی قضایی، به پرونده تخلفات داخلی نیروهایمان رسیدگی می‌کنند. حمایت از ملت عراق، یکی از مأموریت‌های ماست. ما از آزادی‌های عمومی کشورمان که در قانون اساسی مورد تأکید قرار گرفته حمایت می‌کنیم. ضمن این‌که به اصل عدم دخالت در حوزه سیاست پایبند هستیم. همه ما باید به صندوق‌های رأی احترام بگذاریم.

الهاشمی: وارد بحث‌های چالشی شویم. شما تلاش‌های گسترده‌ای را در دستور کار قرار داده‌اید تا منافع آمریکا و متحدان آن را در عراق تضعیف کنید. نیاز جدی جامعه عراق در شرایط کنونی، فعالیت‌های خدماتی، تقویت ساختار دولت، مبارزه با فساد و کاهش نسبت بیکاری و فقر است؛ نه مقاومت مسلحانه برای بیرون راندن آمریکا، ترکیه و گروه‌های مسلح غیرعراقی!

المهندس: در پارلمان نماینده‌های میانه‌رویی وجود دارند که با آن‌ها دیدگاه مشترکی در این امور سیاسی داریم. آن‌ها می‌دانند که تنها راه مناسب برای اخراج نیروهای مسلح بیگانه از عراق، تصویب قانون است و ما نیز به این رویکرد باور داریم. ما قرار نیست برای بیرون راندن آمریکا، قانون را وانهاده و به مبارزه مسلحانه روی آوریم! اتفاقا ما اعتقاد داریم الآن زمانی است که در حوزه سیاست، به موازات حوزه امور نظامی و امنیتی تلاش کنیم تا عراق را [از اشغال بیگانگان] آزاد سازیم.

الهاشمی: در داخل حشد الشعبی گروه‌های مختلفی داریم؛ از شبعه و سنی و مسیحی گرفته تا عرب، ترکان، ایزدی، شبک و کاکائی. شما به این تنوع مذهبی، زبانی و نژادی چگونه نگاه می‌کنید؟ آیا این تنوع در حد نیروهای پیاده‌نظام بوده یا به سطوح فرماندهی نیز تسری می‌یابد؟

المهندس: این تنوع فرهنگی در تمام نهادهای نظامی عراقی وجود دارد و محدود به حشد الشعبی نیست. در ابتدا، عمده نیروهای ما را فرزندان [شیعه] جنوب و فرات تشکیل می‌دادند؛ اما از عملیات آمرلی به بعد نیروهای محلی داوطلب [در مناطق سنی‌نشین و مناطق دارای بافت نژادی ترکمان] در میان ما افزایش یافتند. در عملیات‌های تکریت و بیجی، نیروهای محلی سنی (عرب) بیش‌تری به ما ملحث شدند. ما پیش از هر عملیاتی، ابتدا با بزرگان و شیوحخ عشائر و نخبگان محلی و حکومتی آن مناطق وارد گفتگو و تعامل نزدیک می‌شدیم. به جز عملیات‌های آزادسازی فلوجه و الرمادی، ما در همه عملیات‌ها حضور پررنگی داشتیم و هر گاه آمریکا فشار می‌آورد تا حشد وارد نشود، ما از نیروهای بومی و محلی استفاده می‌کردیم.

حشد الشعبی حدود ۸۲۰۰ شهید و ۱۷۵۰۰ مجروح در مبارزه با داعش داد که همه آن‌ها، شیعیانی نبودند که بنا بر فتوای مرجعیت سلاح به دست گرفتند؛ بلکه بسیاری از آنان صرفا برای دفاع از خاک و وطن خود علیه تروریسم بپا خاستند. در نتیجه حشد نیز به یک نهاد نظامی ملی تبدیل شد که زیر نظر فرماندهی کل قوای مسلح و در کنار دیگر نیروهای نظامی فعالیت می‌کند.

الهاشمی: کمی برای ما از اختلافات خود با نخست وزیر سابق (حیدر العبادی) بگویید. حقیقتا رابطه شما با گروه‌های سیاسی به چه صورتی است؟

المهندس: ما اختلاف جدی و اساسی با کسی نداشتیم. در دوره نخست وزیری وی، روابط کاری ما به شکل حرفه‌ای برقرار بود و امروز هم با ائتلاف نصر [به رهبری حیدر العبادی] به عنوان یکی از جریان‌های سیاسی عراق رابطه خوبی داریم. ما به رعایت حدود مسئولیت‌ها و قانون اعتقاد داشته و از نقدهای آنان نیز بهره می‌کنیم.

الهاشمی: چند روز قبل نزاع مسلحانه‌ای میان گروهی منتسب به حشد و نیروهای امنیتی در خیابان فلسطین بغداد رخ داد. درگیری‌های مشابه نیز طی سال‌های اخیر در نقاط مختلف کشور روی داده است. موضع شما در ستاد فرماندهی حشد الشعبی در این مورد چیست؟

المهندس: ما هر گونه اقدام غیرقانونی را محکوم می‌کنیم. درگیری مزبور را باید به پای یک گروه مسلح نوشت نه به پای کلیت سازمان حشد الشعبی. ما از دولت برای برخورد با این اقدامات غیرقانونی گروه‌های مسلح، کاملا حمایت می‌کنیم. بارها به تمام گروه‌ها تأکید کرده‌ایم که باید به تمام مواد قانون ملتزم باشند.