کارشناس مسائل اقتصادی در گفت وگو با نسیم آنلاین تشریح کرد:

چرا نرخ ارز در حال افزایش است؟

کدخبر: 2356986

محمد علی حسینی کارشناس مسائل اقتصادی در گفت و گو با نسیم آنلاین به تشریح عواملی پرداخته که موجب افزایش نرخ ارز در هفته های آتی شده است. او معتقد است اگر مولفه های فعلی همچنان پایدار باشند باید منتظر افزایش نرخ ارز در ماه های آتی هم باشیم.

نسیم آنلاین؛ جعفر برزگر: نرخ ارز دوباره با شتاب در حال افزایش است. بعد از نوسانات ارزی سال ۹۷ و تدابیر بانک مرکزی که نرخ ارز از نوسانات شدید فاصله گرفت و به ثبات نسبی رسید بنظر می‌رسد مرحله دوم جهش قیمت ارز در راه است. افزایش قیمت ارز در روز های گذشته نشان از این جهش قیمتی دارد.

در مقابل عبدالناصر همتی رئیس کل بانک مرکزی اوضاع را تحت کنترل می داند و بیان کرده که مشکلات پیش آمده بخاطر کرونا است و در هفته های آتی قیمت ارز کنترل خواهد شد.

برای بررسی مسئله افزایش قیمت ارز و سخنان همتی با «محمد علی حسینی» کارشناس مسائل اقتصادی گفتگو کرده‌ایم. دو فاکتور مهم در افزایش نرخ ارز

این کارشناس اقتصادی در پاسخ به این سوال که دلایل افزایش نرخ ارز در مقطع کنونی چیست گفت: دو فاکتور در افزایش نرخ ارز در مقطع کنونی تاثیر گذار است. مولفه اول بحث رشد اقتصادی است که به دلیل تحریم ها و مشکلات ساختاری چندین سال منفی بوده است و امسال شیوع اپیدمی کرونا هم مزید بر علت گردیده است. فاکتور دوم رشد نقدینگی است که یک چالش دیرینه در اقتصاد ایران می باشد.

حسینی با بیان اینکه ما همچنین شاهد رشد نقدینگی هم هستیم بیان داشت: اگر رشد نقدینگی هم اندازه رشد تولید حقیقی اقتصاد باشد عامل مفیدی است اما اختلاف این دو نرخ تورم را به وجود می آورد. نرخ تورم یعنی تفاوت نرخ رشد نقدینگی و نرخ رشد تولید ملی که در افزایش سطح عمومی قیمت ها خود را نشان می هد. زمانی که نقدینگی رها می شود در مرحله اول با افزایش نرخ ارز و بازار سرمایه مواجه می شویم و در مراحل بعدی به مرور قیمت سایر کالاها، بسته به نوعشان، افزایش پیدا می کند.

وی تاکید کرد: مسئله اصلی در این افزایش نرخ ارز عدم عرضه ی ارز توسط بانک مرکزی است.

این تحلیل‌ گر اقتصادی در مورد ذخایر ارزی بانک مرکزی هم گفت: از میزان ذخایر ارزی بانک مرکزی اطلاعاتی در دست نیست اما می دانیم که دولت با دلار 4200 تومانی چوب حراج به منابع ارزی بانک مرکزی زد. البته در حال حاضر ممکن است بانک مرکزی منابع خوبی هم داشته باشد اما بنا بر برخی ملاحظات صلاح نداند این منابع را به بازار تزریق کند.

حسینی در مورد دلایل افزایش نقدینگی هم اظهار کرد: نقدینگی عبارت از حاصل ضرب «ضریب فزاینده پولی» در «پول پر قدرت» است. پول پر قدرت اجزای مختلفی دارد که مهم ترین آن بدهی دولت به بانک مرکزی است. ضریب فزاینده پولی هم بحث ساختاری است که به میزان قدرت خلق اعتبار بانک ها مرتبط است.

وی با اشاره به تورم و نرخ ارز در سال گذشته گفت: دلار ۱۴۰۰۰ هزار تومانی و تورم ناشی از آن در سال 97 ریشه در ضریب فزاینده پولی و افزایش قدرت خلق اعتبار بانک ها داشت که در قالب سودهای نجومی خود را نشان می داد. اما جهش ارزی اخیر به علت پایه پولی یا همان پول پر قدرت است، که ناشی از کسری بودجه شدید دولت است.

این کارشناس مسائل اقتصادی ادامه داد: این مشکل زمانی به وجود می آید که دولت برای هزینه های امور جاری و عمرانی با مشکل تامین اعتبار مواجه می شود. در این حالت دولت بانک مرکزی را وادار به خلق اعتبار بدون پشتوانه می کند. که این پول بسته به میزان ضریب فزاینده منجربه خلق نقدینگی و درنتیجه افزایش نرخ ارز می‌شود. این مسئله به قدری اهمیت دارد که بازارهای ارز و سرمایه بعد از انتشار آمار رشد نقدینگی به آن به شدت واکنش دادند.

وی با بیان اینکه نقدینگی همانند آب پشت سد است و به خودی خود مشکلی ایجاد نمی کند گفت: اما اگر سد بشکند و جریان نقدینگی وارد هر بازاری شود قیمت ها در ان بازار با جهش مواجه می شود. شکسته شدن این سد بر اساس انتظارات مردم از آینده و ریسک های سیاسی و امنیتی و ... اتفاق می افتد.

حسینی ادامه داد: بانک مرکزی چند ابزار برای کنترل نقدینگی به کار گرفته که یکی از مهمترین آن ها اوراق بدهی دولتی بود . دولت برای جبران بخشی از کسری بودجه ی خود به طور هفتگی نیاز به فروش ۵ هزار میلیارد تومان اوراق بدهی دارد که به رغم موفقیت در بعضی از هفته ها اما در مواردی هم با شکست روبه رو شد. دلیل اصلی این عدم توفیقات، فقدان بازار ثانویه برای مبادله ی اوراق بدهی و سود پاسسن این اوراق است.

پژوهشگر اقتصاد ایران با بیان اینکه مردم احساس می کنند دولت بر خلاف گذشته منابع ندارد که به بازار تزریق کند و نرخ ارز را کنترل کند گفت: این مساله خود در کنار نگرانی ها از آینده به تقاضای سوداگری ارز دامن می زند و مشکل را بیش از پیش حاد می کند.

تدابیر همتی هواشمندانه بود این کارشناس اقتصادی در مورد مواضع همتی هم گفت: ریاست فعلی بانک مرکزی تدابیر بسیار خوب و هوشمندانه ای برای حل مشکل در نظر گرفته است که خود می تواند از فجایع زیادی پیشگیری کند. سامانه نیما و سنا، اوراق بدهی و تقویت بازار بورس از جمله ی این سیاست های کارآمد است. با این حال تحلیل رفتار بانک مرکزی و آینده ی بازار ارز بر اساس صرف تحلیل اقتصادی ممکن نیست چراکه ما در حال حاضر با عدم تقارن اطلاعات روبه رو هستیم. یعنی نمی دانیم که بانک مرکزی چه میزان ارز دارد و نسبت به این که بانک مرکزی ایا قصد استفاده از منابع خود برای کنترل بازار ارز را دارد یا خیر، ناآگاهیم.

حسینی در پاسخ به این سوال که برخی ها معتقد هستند دولت از افزایش نرخ سود می برد بنابراین شاید چندان مایل به کنترل قیمت ارز نباشد هم گفت: ببینید نوسانگیری در بازه های محدود و کنترل شده مثلا بین ۱۴ هزار تومان و ۱۶ هزار تومان برای دولت امری معقول است. اما وقتی که ما با جهش ارز مواجه هستیم و دلار از ۱۴ هزار تومان به بالای ۲۲ هزار تومان رسیده و در انجا تثبیت می شود، آنگاه بحث کاهش ارزش پول ملی مطرح است و اینکه بگوییم دولت این کار را کرده منطقی نیست. چرا که ارگان های دولتی خود باید اجناس را با چند برابر قیمت بخرد و چون دولت به سرعت افزایش نرخ ارز نمی تواند مالیات ها را به روز کند بنابراین در بلند مدت ضرر می کند هر چند در کوتاه مدت نفعی ببرد. نرخ ارز و مولفه تاثیر گذار بر قیمت آن در ماه‌های آتی حسینی در مورد روند نرخ ارز در ماه های آتی هم بیان داشت: تداوم رشد نقدینگی با سرعت فعلی، فقدان ارز یا عدم تمایل بانک مرکزی به تزریق ارز لازم جهت ارائه به بازار، عدم توانایی در فروش اوراق بدهی به میزان مورد نیاز و خروج نقدینگی از بازار سرمایه و ورود ان به بازار ارز در اثر ریسک های سیاسی و امنیتی احتمالی از مواردی است که می تواند موجبات تداوم افزایش نرخ ارز را فراهم آورد.

وی ادامه داد: مهم ترین بحث مسئله ثبات سیاسی و چشم انداز مردم نسبت به آینده است. علاوه بر این سیاست های بانک مرکزی هم در این زمینه موثر است و بانک مرکزی در ماه های گذشته تلاش های گسترده و خوبی برای کنترل نرخ ارز داشته است.

ارسال نظر: