چرا امام علی(ع) «امیرالمؤمنین» است؟

حجت‌الاسلام کاشانی، در برنامه سحرگاهی "ماه من" با موضوع فضائل امیرالمؤمنین علیه‌السلام با تأکید بر اینکه خداوند برای اداره عالم مجرای فیض قرار داده است، گفت: سنت الهی از ابتدای خلقت بر این است که کارها را با اسباب انجام دهد و این اسباب باید در جرگه خوبان درگاه الهی از انبیاء و ائمه علیهم‌السلام باشند؛ همان‌ها که طاهر و معصوم‌اند. هر کسی لیاقت این جایگاه را ندارد.

خداوند از مجرای امیرالمؤمنین کار انجام می‌دهد

وی در بیان برخی ویژگی‌های امیرالمؤمنین علیه‌السلام گفت: مجراییت آن حضرت را در ادعیه معصومین علیهم‌السلام اینگونه می‌خوانیم «السّلامُ علیکَ یا عَیْنُ اللّه النّاظِرَهُ وَ اُذُنُهُ السّامِعَه وَ لِسانُهُ النّاطِقُ وَ یَدُهُ الْباسِطَه؛ سلام بر تو این چشم ناظر خداوند و گوش شنوای او و زبان ناطق و دست مبسوط او.» یا خود حضرت در روایتی فرمود «أنا ید اللّه المبسوطة على عباده بالرّحمة و المغفرة؛ من دست مبسوط خداوند بر بندگانش با رحمت و مغرفت هستم» و مبسوط الید بودن ایشان به این معناست که این مقام مخصوص به یک زمان خاص نیست بلکه در تمام زمان‌ها و مکان‌ها جایگاه دارد.

این کارشناس علوم اسلامی و تاریخ اسلام یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های اهل عترت را در عبودیتشان نسبت به خدا معرفی کرد و گفت: اهل بیت هر مقامی که دارند، از خداست و باید از شرک پرهیز کرد. حضرت عیسی (ع) نیز فرمود «وَ أُحْیِ الْمَوْتى‏ بِإِذْنِ اللَّهِ؛ من به اذن خدا مرده را زنده می‌کنم». (49 آل‌عمران) این به این معنا نیست که ایشان را به اولوهیت بگیریم همچون اهل تثلیثی که این نبی الهی را به مقام الوهیت گرفتند. بنابراین بزرگ‌ترین توهین به اهل‌بیت این است که ایشان را مستقل از خدا بدانیم و دچار شرک شویم.

وی افزود: از حضرت ابوالحسن علیه‌السلام پرسیده شد چرا آن حضرت امیرالمؤمنین نامیده شد؟ فرمود: زیرا او مؤمنین را طعام علمى می‌دهد؛ لِأَنَّهُ یَمِیرُهُمْ‏ الْعِلْم‏ مگر نشنیده‌اى که خدا در کتابش می‌فرماید: «و ما خانواده خود را طعام می‌دهیم؛ أَ مَا سَمِعْتَ فِی کِتَابِ اللَّهِ- وَ نَمِیرُ أَهْلَنا». (سوره یوسف (ع) 65) این مقامات نه به واسطه حاکمیت ظاهری ایشان بلکه به دلیل همان مقام یدالله بودن و عین‌الله بودن و در صورت کلی مجراییت ایشان نسبت به خداوند است.

این کارشناس مذهبی ادامه داد:این مقام و جایگاه همان طور که عرض کردم در تمام زمان‌ها و مکان‌هاست نه صرفاً در ماجرای غدیر و یا پس از فوت نبی مکرم اسلام. در حدیثی امام صادق (ع) فرمود: ما اولین خانواده‌ای هستیم که خداوند نام‌های ما را با صدای بلند خوانده است. خداوند چون آسمان‌ها و زمین را آفرید، دستور داد تا منادی ندا کند: «اشهد ان لا اله الا الله» سه بار، «اشهد ان محمداً رسول الله» سه بار، «اشهد ان علیاً امیرالمؤمنین حقاً» سه بار. بنابراین مقام امیرالمؤمنینی تا قبل از این به کسی اعطا نشده بود و پس از ایشان هم به کسی داده نمی‌شود.

مقام معنوی امیرالمؤمنین محدود در زمان خاص نیست

کاشانی با اشاره به اینکه فضائل امیرالمؤمنین علیه‌السلام از ازل بوده و تا ابد و قیامت ادامه دارد، افزود: در تفسیری ذیل آیه ‌21 سوره انسان که خداوند می‌فرماید در آن بهشت جاوید پروردگار ایشان را سقایی می‌کند؛ «وَ سَقاهُمْ‏ رَبُّهُم‏» فرمودند یَعْنِی‏ سَیِّدَهُمْ‏ عَلِیَّ بْنَ أَبِی طَالِب‏. در اینجا امیرالمؤمنین نه نعوذا بالله پرودگار است بلکه مجرای ربوبیت خداوند است؛ چرا که خداوند که تجسم نمی‌شود بلکه با واسطه‌ها و مجراهای خویش کار انجام می‌دهد؛ خب چنین مقامی را نمی‌شود غصب کرد، چرا که اینها عطایای الهی است. مقامات ایشان محصور در حکومت ظاهری چند ساله نیست.