چرا غرب گرایان به وام صندوق بین‌المللی پول اصرار دارند؟

کدخبر: 2349386

 درخواست وام از صندوق بین المللی پول که توسط بانک مرکزی و وزیر خارجه در حال پیگیری است از جدیدترین دستمایه های جریان غرب گرا درحوزه اقتصادی و روابط خارجی است.

درخواست وام از صندوق بین المللی پول که توسط بانک مرکزی و وزیر خارجه در حال پیگیری است از جدیدترین دستمایه های جریان غرب گرا درحوزه اقتصادی و روابط خارجی است. این ماجرا با شیوع ویروس کرونا زمانی اتفاق افتاد که جرجیوا رئیس صندوق بین المللی پول درباره وام به کشورهای واحد شرایط ودرگیر کرونا گفت: برای کشورهای کم درآمد، ما بودجه فوری اضطراری تا ۱۰ میلیارد دلار (۵۰ درصد سهمیه اعضای واجد شرایط) را که سریعاً بدون برنامه صندوق بین المللی پول قابل دسترسی هستند، تأمین می‌کنیم. پس از این خبر، عبدالناصر همتی رئیس بانک مرکزی ایران در اینستاگرام خود، درخواست ایران برای دریافت ۵ میلیارد دلار را تأیید کرد. همچنین جواد ظریف وزیر خارجه نیز در توئیتی از رئیس صندوق بین المللی پول درخواست کرد تا کشورهای متاثر از COVID۱۹ از طریق ابزار مالی سریع حمایت می شوند و بانک مرکزی ایران نیز خواستار دسترسی سریع به این تسهیلات شده است.

دکتر همتی رییس بانک مرکزی ادعا کرد وام اضطراری صندوق بین المللی پول برای کشورهای درگیر با کرونا بدون هیچ قید و شرطی از طرف این صندوق پرداخت میشود. برای سنجش صحت این ادعا به سراغ مسعود براتی کارشناس حوزه اقتصادبین الملل رفتیم تا به بررسی اجمالی از رخداد پیش رو بپردازیم:

رئیس بانک مرکزی میگوید صندوق بین المللی پول پرداخت وام اضطراری به ایران را مشروط نخواهد کرد. آیا صندوق بدون هیچ مطالبه ای به کشورمان وام پرداخت میکند؟

درخواستی که ایران مطرح کرده است در قالب وام‌های RFI است یعنی وام‌هایی که در بحران‌ها در شرایط اضطراری توسط صندوق بین المللی پول به کشورهای عضو داده میشود. در ظاهر امر هم گفته شده این وام ها بدون هیچ قید و شرطی است و چیزی از کشورها طلب نمیشود. اما واقعیت ان است که این حرف خیلی دقیق نیست چون بررسی اسناد و تجربیات صندوق نشان میدهد که اتفاقا در همین نوع وام ها هم یکسری مباحثی مطرح میشود. در خود سایت صندوق بین المللی پول وقتی RFI را توضیح میدهد میگوید که باید کشور وام گیرنده تعامل نزدیکی با صندوق داشته باشد تا بتواند نابالانسی موجود در طراز تجاری یا طراز پرداخت های خود را مرتفع کند.

همچنین اصرار میشود کشور وام گیرنده سیاست‌های اقتصادی اش را باید شفاف کند تا برای اهدافی که مدنظر است(برطرف کردن ناطرازی‌های پرداخت) مشکلی نباشد و این میشود مسیر درگیری و اثرگذاری صندوق بین المللی پول روی کشور.

روش و منش صندوق بین المللی پول در سال‌های بعد از جنگ جهانی دوم که شکل گرفته دخالت در سیاست‌های اقتصادی کشورها از طریق اعطای وام بوده است. در وام RFI هم این قضیه وجود دارد، حالا غلظت آن کمتر است اما بالاخره وجود دارد و باید به آن توجه کرد.

ممکن است این وام به ایران پرداخت شود؟

باید به این هم توجه کرد که صندوق بین المللی پول یک نهاد مالی نظام سلطه با اهداف روشن است. مهمترین هدف آن هم تثبیت نظام موجود در فضای بین الملل است یعنی نظامی که به نفع دنیای غرب و در راس آن آمریکا تنظیم شده است. از نظر ساختاری هم آمریکا دارای حق وتو در صندوق بین المللی پول است. این کشور نزدیک 16 درصد سهام صندوق بین المللی پول را در اختیار دارد و هر تصمیمی که بخواهد میتواند با قدرت وتوی خود رد کند. وقتی که درباره وام دادم به ایران این کشور از حق وتوی خود استفاده نکند باید این مساله مورد توجه باشد که آمریکا چه منافعی در این تصمیم دیده است. لذا در صورتیکه آمریکا با وام دادن به ایران مخالفت نکند باید به طور جدی به جوانب داستان توجه کرد و دقت نظر داشت.

این وام چه تبعاتی میتواند برای کشورمان داشته باشد؟

ما وقتی از یک نهاد خارجی وام میگیریم استقراض خارجی محسوب می‌شود و باید به فکر بازپرداخت این وام باشیم. با توجه به نوسانات داخلی که ما در حوزه ریالی بخش داخلی کشور داریم و نظام بانکی مان هم ناکارآمد است مساله استقراض خارجی همیشه میتواند برای ما چالش ساز باشد و فارغ از اینکه صندوق بین المللی پول چه دخالت های سیاستی میتواند در کشور ما انجام دهد که بسیار مساله خطرناک‌تر و مهمتری است این مساله هم که بازپرداخت وام به چه صورتی قرار است باشد و چشم انداز سال‌های آینده در این مورد که میتوانیم این وام را بازپرداخت کنیم یا نه مساله مهمی است.

اینکه گفته میشود که ما از منابع خارج از کشور خودمان برای بازپرداخت وام صندوق استفاده کنیم خب اگر امکان پذیر باشد همین الان از این منابع استفاده کنیم. یعنی به واسطه مجوزی که وزارت خزانه داری آمریکا برای بانک مرکزی داده بانک مرکزی الان میتواند تا یکسال آینده این منابع را فعال کند و برای تامین غذا و دارو استفاده کند.

به نظر شما چرا صندوق بین المللی پول پیشنهاد وام به ایران را مطرح کرد؟

این نکته مهم است که دنیای غرب برای پیاده سازی سیاست هایش در کشورهای مختلف نیاز به رابطه و تعامل دارد، به اصلاح خودشان engagement نیاز دارند. ما در این سال‌ها چند تا تعامل و بهانه برای تعامل داشتیم که مهمترین آن مذاکرات هسته ای و توافق هسته ای بود که بهم خورد و کنار گذاشته شد، یا مساله FATF بود که آن هم به نقطه پایان رسید. اما دوباره غرب دارد به بهانه بحث وام engagement جدیدی را ایجاد میکند و این engagementها در نهایت به ضرر منافع ملی تمام می‌شود و اتفاقا منافع ملی تامین نمیشود و مضرات آن شامل ایران میشود. از این منظر هم ما باید به این قضیه مشکوک باشیم.

قبلا هم با این صندوق تعامل داشته ایم؟ اگر داشته ایم تبعاتی منفی آن چه بوده است؟

صندوق بین المللی پول سابقه روشنی ندارد. تجربیات ما در تعاملات با نهادهای بین المللی نشان داده که آنها دنبال خیر مردم ایران نیستند. ما در سال های بعد از جنگ هم با بانک جهانی و هم صندوق بین المللی پول تعامل داشته ایم. البته از صندوق بین المللی پول در این سال‌ها وام نگرفته ایم اما توصیه‌های سیاستی صندوق بین المللی پول را پیاده کرده ایم. تعدیل‌هایی که در دهه هفتاد رخ داد و سیاست های تعدیل ساختاری برگرفته از صندوق بین‌المللی پول بود. همین اخیرا تعطیلی مسکن مهر سیاست توصیه شده از طرف صندوق بین المللی پول بود. بحث آزاد سازی نرخ بهره هم جزو این توصیه ها بود که در کشور اجرا شد و ضررهای آن متوجه مردم شد.

وام های بانک جهانی هم در همان دهه هفتاد برای کنترل جمعیت خیلی معروف است. آثار کارهایی که کرده اند الان کاملا برای ما روشن است. این تجربیات از چشم ما نباید دور شود. باید به اینها توجه کرد. چون همین اتفاقات دوباره تکرار خواهد شد. ما نباید به خاطر حرص و ولعی که چند میلیارد دلار میخواهند به ما وام بدهند همه اینها را نادیده بگیریم.

برای اینکه این نگرانی‌ها مرتفع شود و عزیزان بانک مرکزی ادعا می‌کنند قیود و شروطی قبول کنیم باید تمام تعاملات ما با صندوق بین المللی پول شفاف شود. یعنی باید تمام بحث ها و رفت و آمد ها شفاف باشد. به نظرم این چند میلیارد ارزش ریسک و نگرانی ندارد و با توجه به شرایط کشور ما که درگیر تحریم هستیم کوچکترین تعاملاتی که فضای داخلی ما را برای طرف خارجی شفاف کند به ضرر ما تمام میشود و ما باید اینها را در جنگ اقتصادی جدی بگیریم.

نظر مقام معظم رهبری هم در این قضیه شفاف است. ایشان بارها مخالفتشان را تعاملات این چنینی اعلام کرده اند. با گرفتن وام، با تعاملاتی که آنها برای ما سیاست بنویسند و به ما سیاستی را توصیه کنند مخالف اند.

و نکته پایانی

متاسفانه جریان غرب گرا در کشور جریان منفعل و ضعیف و ذلیلی است و فکر میکند با این کار بزرگ میشود. در حالی که ما همین الان که تحت شدیدترین تحریم ها هستیم و با مدیریت ضعیفی که در داخل کشور داریم توانسته ایم تا حد خوبی مساله مقابله با کرونا را مدیریت کنیم. بهتر است به جای اینکه ما چهره ضعیفی در فضای بین المللی از خودمان نشان دهیم دنبال تقویت داخل باشیم تا به عنوان الگو در جهان معرفی شویم.

نکته آخر هم اینکه در قانونی اساسی باید این بحث در مجلس پیگیری شود و دولت در این مورد راسا نمیتواند در این قضیه تصمیم بگیرد که این مساله هم مهم است.

«رجانیوز»

ارسال نظر: