در عربستان چه خبر است؟ کودتا یا مرگ شاه؟

نسیم آنلاین ؛ علیرضا ربیعی: این روزها تحولات عربستان رنگ و بویی دیگر یافته و هرچند با سیاست پنهان کاری و ابهام پیش می رود اما شواهد و قرائن حاکی از آن است که وضعیت در میان سران عربستان اصلا عادی و طبیعی نیست.

ماجرا از آنجایی آغاز شد که خبرهایی از دور جدید بازداشت ها به دستور «محمد بن سلمان» ولیعهد سعودی منتشر شد و رسانه های مختلف عربی و آمریکایی نیز این اخبار را تایید کردند.

اولین و مهمترین فردی که بازداشت او رسما تایید شد «احمد بن عبدالعزیز» عموی ولیعهد (برادر ملک سلمان) بود. احمد بن عبدالعزیز مهمترین و جدی رقیب محمد بن سلمان برای جانشینی ملک سلمان در تکیه زدن بر پادشاهی عربستان سعودی است.

شاهزاده احمد بن عبدالعزیز یکی از مقام‌های عالیرتبه‌ در پادشاهی سعودی است که آشکارا از محمد بن سلمان انتقاد می‌کند و زمانیکه در اکتبر ۲۰۱۸ از خانه خود در لندن به عربستان بازگشت، فکر می‌کرد که جایگاه وی بعنوان برادر کوچکتر پادشاه، مصونیت وی را در مقابل اقدامات برادرزاده‌اش تضمین می‌کند .

ظاهراً احمد به توصیه دیگر شاهزاده‌های سعودی به عربستان بازگشته است و به طور آشکارا با انتصاب محمد بن سلمان بعنوان ولیعهد عربستان و همچنین با حمله ۲۰۱۵ عربستان به یمن به دستور محمد بن سلمان مخالفت کرده است.

«عبدالعزیز بن سعود بن نایف» وزیر کشور کنونی عربستان و «محمد بن نایف» ولیعهد پیشین نیز از جمله افراد شاخصی هستند که محمد بن سلمان آن ها را بازداشت کرده است.

در ریشه یابی علل این اقدام توسط بن سلمان گمانه زنی های مختلفی شده است. در همین راستا پایگاه انگلیسی «میدل ایست آی» در گزارشی اختصاصی به نقل از منابع آگاه نزدیک به خاندان سلطنتی ریاض در این خصوص نوشت که بیش از ۲۰ شاهزاده سعودی به دلیل آنچه که ظاهراً بخشی از کودتا برای سرنگونی ولیعهد عربستان بوده، بازداشت شده‌اند .

این رسانه در ادامه گزارش کرد که تاکنون نام چهار نفر از بازداشت‌شدگان برای این روزنامه مشخص شده که شامل شاهزاده «احمد بن عبدالعزیز»، شاهزاده «نایف بن احمد بن عبدالعزیز» رئیس سازمان اطلاعات و امنیت نیروهای زمینی، شاهزاده « محمد بن نایف» ولیعهد پیشین عربستان و «نواف بن نایف» عمو زاده محمد بن سلمان می‌شوند .

منابع میدل ایست آی تأیید کردند که «نایف بن احمد بن عبدالعزیز» عالیرتبه‌ترین عضو نیروهای مسلح عربستان سعودی است که تاکنون بازداشت شده است . بنا به گفته منابع آگاه، محمد بن سلمان، افراد بازداشت شده را «به برقراری تماس‌هایی با قدرت‌های خارجی از جمله آمریکایی‌ها و دیگران برای انجام کودتا متهم کرده است.»

نیویورک‌تایمز نیز در گزارشی در پی تحولات اخیر در عربستان نوشت که محمد بن سلمان 34 ساله پیش از این نیز قدرت خود را برای جانشینی پدر 84 ساله‌اش تثیبت کرده بود اما بنا به گفته چندین تن از افراد نزدیک به خاندان سلطنتی ریاض، بازداشت‌های اخیر نشان می‌دهد که ولیعهد عربستان تا چه اندازه برای محاصره مخالفانش در خاندان سلطنتی پیش می‌رود و در میان هم رده‌های خود ایجاد رعب و وحشت می‌کند .

این روزنامه آمریکایی همچنین تأکید کرد که بازداشتی‌های اخیر در خاندان سلطنتی ریاض همچنین نمایانگر ترس احتمالی محمد بن سلمان از توطئه‌های اعضای خاندان سلطنتی علیه وی است و همچنین نشان می‌دهد احتمالاً ولیعهد عربستان در آستانه برعهده گرفتن جانشینی کامل حاکمیت عربستان از پدر سالخورده‌اش، تلاش می‌کند تا هرگونه مخالفت‌های احتمالی را از میان بردارد.

خبرگزاری آمریکایی آسوشیتدپرس نیز در گزارشی نوشت: هدف ولی‌عهد (محمد بن سلمان) از بازداشت شاهزادگان برجسته، جلوگیری از هر اتفاق غیرمنتظره در مسیر جانشینی پدرش است.

از طرفی غیبت چند روزه ملک سلمان پادشاه سعودی و انتشار اخبار متعددی از مرگ یا وخامت حال وی نیز دلالتی است بر رفتار محمد بن سلمان برای بازداشت رقبای احتمالی خود و جلوگیری از کودتا در عربستان.

فؤاد ابراهیم از کارشناسان سعودی مقیم لندن در این خصوص می‌گوید:‌ ما مقابل چند فرضیه هستیم. اول، کودتایی که شکست خورده . دوم، مرگ سلمان یا در آستانه مرگ بودن او. سوم وضعیت سرنوشت‌سازی در کشور که می‌طلبد که شخصیت‌های بانفوذی در این مرحله غایب باشند. چهارم نیز دوره ملتهب و ناپایدار سلمان.

فؤاد همچنین در توییتی دیگر نوشته که به نظر می‌رسد عربستان شاهد تغییراتی متوالی در زیرساخت قدرت است و عرصه سیاسی در عربستان اکنون بی‌ثبات و در آینده نزدیک هم متزلزل است و روند صدور دستورات برای عزل و نصب‌های جدید نیز سریع است و همه اینها دلالت بر وضعیت مبهم عربستان می‌کند و مرگ سلمان پیچیدگی آن را بیشتر خواهد کرد.

حساب توییتری «رأی الخلیج» نیز در این خصوص نوشته که «سلمان بن عبدالعزیز در بخش مراقبت‌های ویژه است و در بخش‌های ویژه نیز آماده‌باش افزایش یافته است. فعلا اخبار مربوط به سلامتی یا فوت او تا اطلاع‌ ثانوی، بایکوت شده است.»

یکی از نشانه‌های دیگری که حکایت از مرگ یا مرگ قریب الوقوع شاه سعودی دارد، توییتی است که حمد المزروعی منتشر کرده است. او که گفته می‌شود از مرتبطان با سرویس اطلاعاتی امارات است، در توییتی کوتاه و معنادار نوشت: «شاه کیش شد...»

تاکنون مقامات سعودی به خبر مرگ یا وخامت حال ملک سلمان هیچ اشاره ای نداشته اند و هیچگونه تکذیبی نیز نکرده اند تا اینکه امروز برخی رسانه های عربستان برای اثبات زنده بودن شاه سعودی فیلمی از یکی از دیدارهای وی را منتشر کردند. اما آنگونه که روشن است این فیلم مربوط به 7 روز پیش و در جریان ملاقات با سفرای سعودی در کشورهای اوکراین و اوروگوئه می باشد.

حال باید منتظر ماند و دید سرنوشت پادشاه سعودی به کجا ختم خواهد شد؟ و در صورت صحت خبر مرگ وی اقدامات پیشدستانه محمد بن سلمان که این روزها مانند گذشته در عربستان محبوبیتی ندارد به نتیجه خواهد رسید؟ آیا رقبای وی می توانند او را کنار بزنند یا محمد بن سلمان با پشتیبانی حامیان آمریکایی-انگلیسی خود بر مسند قدرت در عربستان تکیه خواهد زد؟