شیوه مدیریت بحران یا عامل کروناهراسی

نسیم آنلاین : محمد امین سرکهکی*: هر چند معتقدم برخی رویکردها برای مدیریت بحران و سیاست های خبری و اطلاع رسانی مختص هر کشور با توجه به زمینه های خاص آن کشور است اما برخی مسائل مشترک و الگوهای مشترک وجود دارد که می توان با بهره گیری از آن، برخی چالش های اطلاع رسانی و مدیریت خبری و مدیریت بحران را تا حد زیادی رفع کرد. اول مسئله در مدیریت بحران و به تبع آن، مدیریت خبری و سیاست اطلاع رسانی، پذیرش و قبول به موقع یک موضوع به عنوان یک بحران است. بایستی در دولتمردان و در مرحله بعد، عامه مردم، موضوعی به عنوان بحران تلقی شود. بدون درک این مسئله، هر گونه اقدامی بیهوده خواهد بود. به لحاظ ویژگی، بحران به عنوان یک واقعه و رویداد ناگهانی تمایل دارد تا درک مردم از دنیای اطراف را دچار مختل کنند. بر اساس چنین درکی می خواهم به موضوعات اخیر در کشور اشاره کنم. شیوه اطلاع رسانی، مدیریت و سیاست خبری دولت از شیوه ویروس کرونا نه تنها پیشگیری از این ویروس همه گیر را کاهش نداد بلکه باعث وحشت و فوبیای کرونا در سطوح مختلف شد. ساختار مدیریت محلی و ملی و در عین حال اطلاع رسانی، مناسب این بحران نبود و در آینده نیز نخواهد بود. الگوهای پاسخ و هشدار و عدم هماهنگی همه دستگاهها و نهادهای ذیربط این موضوع نشان داد که دولت از یک مدیریت هشدار و از یک حکمرانی ضعیف در این مسائل رنج می برد که یک مسئله و چالش جدی و فراتر از نطام سلامت است و حتی تمامی عملکرد مثبت آن را تحت الشعاع قرار داده است. مدیریت ضعیف بحران، موسسات ضعیف، عدم انسجام در اطلاع رسانی، عدم ارائه به موقع و سیستماتیک اطلاعات و تعدد اطلاع رسانی، تناقض اطلاعات، تاخیر در پاسخ و استراتژی های مهار ضعیف، بیانگر مدیریت ضعیف بحران و اطلاع رسانی ضعیف و در نتیجه گسترش شایعه می گردد که در حال حاضر، چالش های امنیتی و سیاسی برای کشور ایجاد کرده است. .باعث گسترش شایعه می شود و ارتباطی بین شیوع این بیماری و حکمرانی ضعیف است. با این حال ، باید توجه داشته باشیم که مدیریت بحران بخشی از روند سیاسی است. دولتمردان باید بحران را به نفع جامعه مدیریت کنند. حکومتداری و حکمرانی خوب نیازمند توانایی، پاسخگویی به موقع و اطلاع رسانی دقیق دولت است. یک دولت با حکمرانی خوب با نهادهای کارامد، ارتباطات موثر و رهبری خوب مشخص می شود. ناتوانی دولت در پاسخگویی به شهروندان در بحران کرونا، ناتوانی در رسیدگی به یک بحران ملی و جهانی است. استراتژی ارتباطی هماهنگ در هنگام بروز بحران یک نیاز اساسی برای حکمرانی خوب است. اگر دولتی نتواند با شهروندان خود ارتباط موثر و به موقع برقرار کند باعث نا امیدی و آشفتگی در کشور می گردد و پیامد آن، گرانی افسار گسیخته و فشار زیاد بر اقشار آسیب پذیر و یک نا امنی ذهنی می گردد. مردم در موضوعاتی مثل FATF نیز با یک ابهام خبری روبرو شده اند به طوری که موضع گیری و رویکرد رئیس جمهور با رئیس کل بانک مرکزی، کاملاً متفاوت بود. تکلیف شهروندان در مواجهه با چنین ابهامات از سوی دولتمردان چیست؟ آن هم در شرایط تحریم که هر کنش گفتاری از سوی مسئولین، تبعاتی را بر بازار سرمایه و زندگی معیشتی مردم دارد. این واقعیت را نباید نادیده گرفت که علی رغم تلاش‌های گسترده، بسیاری از کنشگران محلی، استانی و ملی، مسئولین و کارکان بهداشت و رسانه ها - برای مدیریت بحران آمادگی چندانی ندارند و یا به بیان دیگر، هنور با یک نگاه سیستماتیک و راهبردی مدیریت نمی شود و این نگاه بر آنها حاکم نیست. دولت نیز- چه از نظر نهادی و چه عملی - از یک چالش در این زمینه رنج می برد. با توجه به آنچه گفته شد معتقدم کشوری مثل جمهوری اسلامی ایران که با چالش های خارجی و نیز برخی چالش های خودساخته ناشی از سیستم اطلاع رسانی و مدیریت بحران ضعیف برخوردار است نیازمند یک سازمان اطلاع رسانی و یا وزارت خانه مستقل اطلاع رسانی است تا با اطلاع رسانی به موقع، سیستماتیک، علمی، ضمن ایجاد ارتباط فعال و موثر، اعتماد مردم را به شیوه اطلاع رسانی دولت جلب کرده و سردرگمی و عدم انسجام را در شرایط بحران به حداقل ممکن برساند. یک جریان قوی و یک سیستم اطلاع رسانی موثر باعث حس تصمیم گیری و تصمیم سازی مناسب می گردد. *_فعال رسانه ای