عذرخواهی کافی نیست آقای زاکربرگ!
تاریخچه گاف‌های ادامه‌دار فیس‌بوک در حوزه حریم شخصی
مارک زاکربرگ هیچ‌گاه اهمیت حریم شخصی را نفهمیده است. از نخستین روزهای آغاز به کار فیس‌بوک، زاکربرگ محیطی آسوده را فراهم کرد تا همه هر آنچه بخواهند با دیگر کاربران به اشتراک بگذارند.
نسیم آنلاین ؛ محمد رستم‌پور: جسی همپل وایرد نوشت: فیس‌بوک یک دهه است که مرتباً تنظیمات مربوط به حریم شخصی کاربران خود را به‌روزرسانی میکند. اما آیا این تنظیمات کارا بوده است؟ در تاریخ فیس‌بوک، عذرخواهی‌های زیادی صورت گرفته که البته بعد از مدت کوتاهی، باز هم تکرار شده.
مارک زاکربرگ هیچ‌گاه اهمیت حریم شخصی را نفهمیده است. از نخستین روزهای آغاز به کار فیس‌بوک، زاکربرگ محیطی آسوده را فراهم کرد تا همه هر آنچه بخواهند با دیگر کاربران به اشتراک بگذارند. در حقیقت، تجارت او بر همین موضوع استوار شده. هر زمان که فیس‌بوک امکانات جدیدی رونمایی میکند، بخش قابل توجهی از کارشناسان می‌پرسند با این ویژگی جدید، توانایی ما در مدیریت کسانی که می‌توانند اطلاعات شخصی ما را در قالب متن، تصویر یا پست‌هایی که ارسال می‌کنیم، ببینند؛ چقدر خواهد بود؟
اما همه این نگرانی‌ها هیچ‌گاه هیچ شورشی به پا نکرد. حتی اگر نقض حقوق کاربران یک اشتباه فاحش باشد، زاکربرگ تنها عذرخواهی میکند، معمولاً از طریق یک پست فیس‌بوک و بعد اعلام میکند به دنبال تعمیر و برطرف‌سازی عیب خواهند بود. تعمیر و بهسازی وعده داده شده غالباً به‌روزرسانی ابزارهای امنیتی فیس‌بوک است. تا جایی که در سال 2014، فیس‌بوک یک دایناسور جذاب آبی را هم به عنوان مربی آموزشی در حفظ حریم خصوصی معرفی کرد! با گسترش فیس‌بوک، اطلاعات مربوط به راهنمایی کاربران به یک هزارتویی از قوانین و مقررات تبدیل شد و به جای آنکه اختیار عمل بیشتری به کاربران برای حفظ حریم خصوصی‌شان بدهد، سبب انتشار وسیع‌تر اطلاعات شخصی آنان شد.
روز بیست و هشتم مارس 2018، دوازده روز پس از آنکه گاردین و نیویورک‌تایمز فاش کردند شرکت کمبریج آنالتیکا از اطلاعات کاربران فیس‌بوک سوءاستفاده کرده -و هیچ کار و اقدامی برای جبران یا عذرخواهی نکرد-؛ فیس‌بوک یک بار دیگر اعلام کرد ابزارهای مرتبط با حریم شخصی کاربران را بازطراحی خواهد کرد و این بار فقط خبر این اقدام را در صدر درگاه خبری خود قرار داد.
شاید این ابزارها در آینده به کاربران در حفظ اطلاعاتشان کمک کند و در نتیجه ما به فیس‌بوک اعتماد کنیم؛ اما اکنون اینگونه نیست. اگر تاریخ راهنمای ما باشد، خواهیم دید که باز هم نقض حقوق کاربران و عذرخواهی زاکربرگ تکرار خواهد شد. چرا؟ کافی است به این لیست نه‌چندان کامل از دفعاتی که زاکربرگ از شما عذرخواهی کرده و قول داده همه چیز خوب خواهد شد، نگاهی بیندازید.
سپتامبر 2006: خبرخوان مزاحم فیسبوکوقتی فیس‌بوک برای نخستین بار خبرخوان خود را راه انداخت، کاربران فیس‌بوک برآشفته شدند چون به یک باره پست خود را در میان انبوهی از اخبار می‌دیدند. زاکربرگ نخستین نامه عذرخواهی خود را نوشت و گفت: «ما اشتباه بدی انجام دادیم و بدتر از آن اینکه کنترل ابزار جدید را به کاربران سپردیم». اما در نهایت مردم به خبرخوان عادت کردند و نگرانی‌ها پایان یافت.
سپتامبر 2007: رونمایی از تبلیغات هدفمندبا افتتاح سامانه تبلیغات هدفمند فیس‌بوک به نام «بیکون» کاربران از اینکه فیس‌بوک اطلاعات آنان مثل خریدهای اینترنتی آنان از سایت‌های ثالث را به تبلیغاتچیان آنلاین می‌فروشد، عصبانی شدند. زاکربرگ در ابتدا گفت کاربران باید مراقب باشند چه چیزی را تأیید می‌کنند، اما بعد عذرخواهی کرد و سامانه بیکون را هم حذف کرد.
دسامبر 2009: گیج کردن کاربراناین بار فیس‌بوک تلاش کرد به نگرانی‌های کاربران در مورد استفاده از دیتای آنان پایان دهد. هم‌زمان با آغاز دور جدید تبلیغات در محیط فیس‌بوک، این پلتفرم، ابزارهای کنترل جدیدی اجرا کرد تا به کاربران در حفظ اطلاعاتشان کمک کند. اما انتقادها آغاز شد. منتقدان معتقد بودند این ابزارها آنقدر گیج‌کننده هستند که به جای کمک به کاربران، در عمل اطلاعات بیشتری از آنان منتشر میکند. این اتفاق باعث شد تا کمیسیون تجارت فدرال آمریکا تحقیقات خود از فیس‌بوک را آغاز کند.
می 2010: تردیدها جدی میشودبر اساس گزارشی در نشریه وال‌استریت ژورنال، تبلیغاتچیان از یک روزنه برای بازیابی اطلاعات شخصی کاربران در برخی شبکه‌های اجتماعی از جمله مای‌اسپیس و فیس‌بوک استفاده می‌کنند. فیس‌بوک بلافاصله تغییراتی در تنظیمات مربوط به تأیید کد شناسایی کاربران اعمال کرد و چند روز بعد اعلام کرد به دنبال بازطراحی تنظیمات مربوط به حریم شخصی کاربران است. این بار زاکربرگ پیش از آنکه عذرخواهی‌اش را در فیس‌بوک منتشر کند، مطلبی در ستون دیدگاه خوانندگان واشنگتن‌پست نوشت و اعلام کرد: «بعضی وقت‌ها ما بیش از اندازه سریع حرکت می‌کنیم».
نوامبر 2011: فاجعه‌ای به نام حریم شخصیپس از آنکه کمیسیون تجارت فدرال فیس‌بوک را متهم کرد که این پلتفرم، کاربران خود را فریب می‌دهد و به دروغ به آنان اطمینان می‌دهد اطلاعات آنان را حفظ و حراست میکند؛ فیس‌بوک مجبور شد اعتراف کند. زاکربرگ هیچ‌گاه این اتهامات را نپذیرفت، اما در یک پست وبلاگی عذرخواهی کرد و البته تصریح کرد: «بسیاری از افراد به صورت طبیعی نسبت به آنچه صدها میلیون کاربر از خود منتشر می‌کنند، شکاک هستند». او در ادامه باز هم فهرستی از ابزارها و اقدامات جدید فیس‌بوک برای حفظ اطلاعات حریم شخصی کاربران ارائه کرد و قول داد به جای یک مدیر ارشد از دو مدیر در این حوزه استفاده کند.
ژانویه 2013: نسخه‌ای از کنترلفیسبوک در ژانویه، یک ابزار جستجو به نام «جستجو گراف» راه‌اندازی کرد. این ابزار برای جستجو در هر موضوعی در فیس‌بوک طراحی شده بود. این ابزار، فعالان حوزه حریم خصوصی را حیرت‌زده کرد، چرا که به کاربران اجازه می‌داد به اطلاعات محافظت‌نشده کاربران دیگر دسترسی پیدا کنند. چند روز بعد، یک مدیر ارشد فیس‌بوک در این حوزه، اطلاعات و جزئیاتی از این ابزار مطرح کرد. چیزی که به یک روند در شرکت تبدیل شد و پس از این با هر اتفاقی، مدیر مربوط به آن حوزه فیس‌بوک و نه شخص زاکربرگ برای پاسخگویی حاضر می‌شد.
مارس 2018: فیس‌بوک زیر آتشپس از پنج روز سکوت، زاکربرگ در نهایت به گزارش‌ها در مورد سوءاستفاده شرکت کمبریج آنالتیکا از داده‌های کاربران فیس‌بوک و شکست این شرکت در مراقبت از اطلاعات آنان، واکنش نشان داد. کمتر از یک هفته بعد، شرکت یک بار دیگر قول داد تنظیمات مربوط به حریم شخصی کاربران را ارتقاء دهد. بیانیه شرکت که بیشتر به یک متن استعفاء شباهت داشت، توسط دو نفر از مدیران ارشد شرکت قرائت شد و در آن باز هم وعده داده شد که ابزارهای حفظ حریم شخصی کاربران تقویت خواهد شد. زاکربرگ یک بار دیگر عذرخواهی کرد و این بار گفت: «ما مسؤولیت داریم از اطلاعات شما مراقبت کنیم. اگر نتوانیم، شایسته خدمت به شما نیستیم».
اگر بخواهیم سرسری نگاه کنیم، به نظر می‌رسد شرکت تغییرات مهم و گام‌هایی اساسی در پیش خواهد گرفت؛ اما مرور شواهد تاریخی نشان می‌دهد این بار هم مثل دفعات پیش است و گاف‌های فیس‌بوک باز هم تکرار خواهد شد.
