کمک «ضد معیشتی» دولت برای محرومان / معیار دولت برای تخصیص یارانه بنزین به خانوارها چیست؟؛ از ادعای کمک ۵۵ هزار تومانی تا پرداخت کمتر از ۵۰ هزارتومان به ۸۵٪ واجدان شرایط

نسیم آنلاین : منصور مقیمی‌زاده: هنوز کلیپ بگومگوهای مجری شبکه خبر با ربیعی سخنگوی دولت در فضای مجازی دست به دست می‌شود. ربیعی در گفت‌و‌گوی خود بیان کرد که تعداد خانوارهای پرجمعیت کشور اندک است و از پاسخ به سوال مجری در مورد پرداخت یارانه معیشتی زیرکانه طفره رفت. فارغ از قصد و انگیزه دولت برای اجرای شبانه سهمیه‌بندی سوخت، موضوعی که جالب توجه است، نحوه توزیع کمک معیشتی دولت به مردم است.

محمدباقر نوبخت، شنبه گذشته مدل توزیع درآمد حاصل از اجرای طرح را توضیح داد. او بیان کرد که «ما بالاخره دو عدد داریم یکی بُعد خانوار و دیگر کمیت خانوار؛ باید با مدلی توزیع می‌کردیم که تا سقف ۳۰ هزار میلیارد تومان پوشش داده شود و بیشتر نشود به همین دلیل این مدل طراحی شده است».

پیش‌تر با یک حساب سرانگشتی محاسبه شده بود که اگر دولت تنها با اتکا به ادعای خودش بخواهد فقط درآمد حاصل از افزایش قیمت و نه صادرات را میان مردم توزیع کند، چیزی حدود حداقل ۵۰ هزار تومان را می‌تواند میان ۶۰ میلیون نفر به طور مساوی توزیع کند. بگذریم از اینکه این ۶۰ میلیون نفر چگونه شناسایی شده‌اند که بررسی آن مجال دیگری می‌طلبد، اما مدل توزیع درآمد حاصل از طرح نشان می‌دهد، دولت در بازپرداخت توزیع منابع هیچ نگاهی به طبقه فرودست و ضعیف جامعه نداشته است و تنها موضوع حایز اهمیت به گفته نوبخت، همان پرداخت تا سقف ۳۰ هزار میلیارد تومان بوده است.

اطلاعات توزیع جمعیتی خانوارها در جدول بالا، مربوط به کل جمعیت کشور است (سرشماری نفوس و مسکن سال ۹۵) که تقریبا می‌توان همین نسبت‌ها را برای ۶۰ میلیون نفر هدف مورد ادعای دولت برای پرداخت کمک معیشتی منطبق دانست. آمار به وضوح نشان می‌دهد که ۸۵ درصد جمعیت خانوارهای کشور کمتر از ۵۰ هزار تومان دریافت می‌کنند. و ۱۵ درصد طبقه بالاتر جامعه هدف دولت برای پرداخت کمک معیشتی، دریافتی بیشتر از ۵۰ هزار تومان دارند.

بر خلاف فضاسازی‌های رسانه‌ای که این روزها حول فواید اجرای این طرح صورت می‌گیرد و عنوان می‌شود با اجرای آن یارانه ثروتمندان کاهش پیدا خواهد و این موضوع به نفع طبقه محروم جامعه است؛ اجرای طرح، مدل بازپرداخت عواید حاصل از آن، عدم شناسایی دقیق جامعه هدف برای پرداخت عواید طرح همگی نشان از آن دارد که اساسا طبقه محروم جامعه هدف طرح نبوده است. این موضوع صراحتا هم در مواضع مقامات دولتی بیان شده، ‌به گونه‌ای که نوبخت از محدودیت ۳۰ هزارمیلیارد تومانی برای پرداخت عواید طرح، خبر می‌دهد. انگار نه انگار که مسئله اساسی طبقات محرومند که با اجرای شبانه طرح آنان، زیر فشار تورم معلوم نیست چگونه گذران زندگی می‌کنند.

دولت به کرات بیان می‌کند که عواید حاصل از اجرای طرح را تماما به مردم برمی‌گرداند، اما در محاسبه آنان طبقات ضعیف جامعه اساسا جایی نداشته و سخنگوی دولت که روزی خودش وزیر رفاه بوده و اشک ریختنش در برابر مردم فرودست شهره خاص و عام است، در برنامه زنده تلویزیونی از پاسخ به پرداخت کمک معیشتی به خانوارهای پرجمعیت که عمدتا از طبقات محروم جامعه هستند، طفره می‌رود. در حالی که جمعیت خانوارهای ۶ نفره و ۶ نفره به بالا، بیشتر از ۹ درصد جمعیت کشور را شامل می‌شوند!

اما نکته قابل توجه آن است که اگر با نسبت آمار خانوارهای بالا کمک معیشتی پرداخت گردد، در مقایسه با آن که به طور یکسان ۴۸ هزار تومان به همه ۶۰ میلیون نفر پرداخت شود، تفاوتی نمی‌کند و معلوم نیست با چه منطقی روندی کاهنده برای پرداخت یارانه‌ها صورت گرفته است.