در وسیله نقلیه متحرک به چه سمتی نماز بخوانیم؟

کدخبر: 2338423

حتما برایتان پیش آمده که در هنگام سفر با کمبود وقت و امکان نبود توقف مواجه شوید. در چنین حالتی و در وسیله نقلیه متحرک چطور باید نماز خواند؟ در ادامه درباره احکام اقامه نماز در وسیله نقلیه متحرک بخوانید.

ساعت حرکت بعد از اذان مغرب بود. برای رسیدن به قطار چند ماشین عوض کردم، اما در نهایت برای جانماندن ده دقیقه‌ای دویدم، پا به قطار که گذاشتم سوت حرکت به صدا در آمد. نماز نخوانده بودم و قطار هم برای نماز مغرب و عشاء توقف نداشت. سوار پرواز تهران- توکیو شدم. مدت زمان پرواز 10 ساعت اعلام شده بود. من ماندم و نمازی که بعد از رسیدن به مقصد قضا می‌شد و قبل از پرواز وقت ادایش نرسیده بود. در اروپا بسیاری از سفرهای بین دو کشور با اتوبوس انجام می‌شود. این درحالی است که زمان توقف اتوبوس با اوقات شرعی همخوانی ندارد. گاهی مجبور بودم نماز صبح را در اتوبوس در حال حرکت به جا آورم. نماز یکی از مهمترین واجبات اسلامی است. همه جای دنیا مسلمانان را اول با حجاب و پس از آن با نماز می‌شناسند. برای بسیاری از ما پیش آمده تا در سفر با شرایطی خاص مواجه شویم. وقت نماز تنگ و امکان توقف نباشد. وظیفه ما در این شرایط چیست؟ پاسخ سه سوال اصلی در این موضوع را از دفتر مراجع عظام تقلید جویا شدیم.

آیا در وسیله نقلیه‌ی (کشتی، قطار، اتوبوس و هواپیما) در حال حرکت، می‌شود نماز خواند؟

مقام معظم رهبری: در اتوبوس، بر مسافران واجب است که در صورت خوف از فوت وقت نماز، از راننده بخواهند که اتوبوس را در مکان مناسبی متوقف نماید، و بر راننده اجابت درخواست آنان واجب است، و اگر به علت عذر مقبول و یا بدون دلیل از توقف اتوبوس خودداری کند، در این صورت تکلیف مسافران اگر خوف فوت وقت داشته باشند، این است که نماز را در اتوبوس در همان حال حرکت بخوانند و تا آنجا که امکان دارد جهت قبله، قیام، رکوع و سجود را رعایت کنند.(1) آیت الله العظمی مکارم شیرازی: اگر مکان نمازگزار متحرک باشد به‌طوری که نتواند کارهای نماز را به‌طور عادی انجام دهد، نماز او باطل است. بنابراین، نماز خواندن در کشتی و قطار و مانند آن اگر بتواند کارهای نماز را صحیح انجام دهد اشکال ندارد.(2) آیت الله العظمی سیستانی: اگر وقت نماز تنگ بود و احتمال قضا شدن می رفت، نماز را باید خواند. اشکال ندارد.(3) آیت الله العظمی وحید‌خراسانی: در نماز واجب، مکان نمازگزار نباید حرکتى داشته باشد که مانع از آرامش بدن نمازگزار و انجام واجبات نماز اختیارى باشد و بر شخص واجب است برنامه‌ریزی کند و نماز را در وقت آن در حال استقرار رو به قبله بخواند.(4) آیت الله العظمی صافی گلپایگانی: به شرط تنگی وقت نماز خواندن در وسیله نقلیه متحرک اشکال ندارد.(5)

نماز در وسیله نقلیه‌ی (کشتی، قطار، اتوبوس و هواپیما) در حال حرکت چگونه و به چه سمت باید خوانده شود؟

مقام معظم رهبری: اگر امکان خواندن نماز در وقت به طور معمول نباشد، باید نماز را در هواپیما، قطار و کشتی بخوانید و تا آن‌جا که امکان دارد قیام، رکوع و سجود را رعایت کنید و نیز جهت قبله را مراعات نمایید و به هنگام تغییر قبله در نمازهاى واجب باید در صورت امکان با چرخیدن، جهت قبله را ‏حفظ کنید. البته در حال چرخیدن باید از قرائت و یا ذکر سکوت کنید؛ و اگر نتوانید ـ ولو با سؤال از مأموران داخل هواپیما ـ قبله را مشخص کنید، به هر سمتى که گمان دارید که سمت قبله است، نماز بخوانید و در صورت شک و وسعت وقت، نماز را باید به چهار سمت بخوانید و در تنگى وقت به میزانى که فرصت دارید. آیت الله العظمی مکارم شیرازی: اگر از جهت تنگی وقت یا ضرورت دیگری ناچار باشد نماز را در وسایل نقلیه بخواند و قبله دائماً در حال تغییر باشد، باید تا آنجا که می تواند به طرف قبله برگردد و در حال برگشتن به سوی قبله چیزی نخواند و اگر نتواند، به هر صورتی که می تواند نماز را بخواند. آیت الله العظمی سیستانی: نماز را تا حد توان، باید آن‌گونه خواند که شخص مختار می‌خواند پس لازم است در همه حالات نماز، قبله و سایر شرایط را رعایت کند و در صورت عدم امکان، در تکبیرة الاحرام؛ و اگر در آن حال هم میسر نباشد شرط رو به قبله بودن هم ساقط می‌شود هم چنان‌که در صورت امکان باید رکوع و سجودِ کامل کرد مثلاً در راهرو هواپیما یا قطار یا اتوبوس نماز گزارد و اگر میسر نشد به‌اندازه‌ای که اسم رکوع و سجود صدق کند خم شود کافی است و اگر آن‌هم ممکن نشد مختصر خم شدن کفایت می‌کند. آیت الله العظمی وحید خراسانی: اگر به واسطه تنگى وقت یا جهت دیگر ناچار باشد در جایى که چنین حرکتى دارد ـ مانند اتومبیل و کشتى و ترن ـ نماز بخواند، به قدرى که ممکن است باید آرامش بدن و قبله را رعایت نماید، و اگر آنها از قبله به طرف دیگر حرکت کنند، به طرف قبله برگردد. آیت الله العظمی صافی گلپایگانی: معمولاً قطار و اتوبوس برای ادی نماز توقف می کنند، اما اگر شرایط طوری بود که توقف نکردند یا در هواپیما بودید؛ قبله را به هر جهتی که تشخیص دادید نماز را به همان جهت بخوانید.

آیا نمازی که در وسیله نقلیه‌ی (کشتی، قطار، اتوبوس و هواپیما) در حال حرکت خوانده شده بعد از رسیدن به مقصد باید قضای آن بجا آورده شود؟

مقام معظم رهبری: در هر صورت نمازهای خوانده شده کفایت می کند و لازم نیست قضای آنها را بجا آورید. آیت الله العظمی مکارم شیرازی: با رعایت همه شرایط نماز، لازم نیست بعدا آن را قضا نماید. آیت الله العظمی سیستانی: بعد از رسیدن به مقصد اگر وقت نماز تمام نشده بود، دوباره نمازتان را بخوانید، اما اگر وقت نماز گذشته بود، نیازی به خواندن قضای نماز نیست . آیت الله العظمی وحید خراسانی: چنانچه به وظیفه ای که گفته شده عمل کنید قضاء ندارد. آیت الله العظمی صافی گلپایگانی: قضای نمازی که در وسیله نقلیه متحرک خوانده شده باید به‌جا آورده شود. پی نوشت: 1- پایگاه اطلاع رسانی دفتر حضرت آیت الله العظمی خامنه‌ای (مد ظله العالی) 2- دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی(مد ظله العالی) 3- دفتر حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی) 4- دفتر حضرت آیت الله العظمى وحید خراسانى(مد ظله العالی) 5- دفتر حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی(مد ظله العالی)

منبع: تبیان

ارسال نظر: