ترامپ به مذاکره با طالبان بر میگردد؟
مذاکره طالبان با آمریکایی ها هفته گذشته دچار سرنوشتی عجیب شد. در حالی که بسیاری منتظر عکمس یادگاری میان ترامپ و سران طالبان بودند به یکباره همه چیز تمام شد. سناریو اصلی ترامپ در ماههای پیش رو مذاکره است. ترامپ به دنبال آن است که یک برگ برنده برای انتخابات پیش رو برای خود در دست داشته باشد و دنبال حل مسئله یا کاهش فشارها بر ایران نیست. باید دید آیا ترامپ به مذاکره با طالبان بر می گردد؟
نسیم آنلاین : مذاکره طالبان با آمریکایی ها هفته گذشته دچار سرنوشتی عجیب شد. در حالی که بسیاری منتظر عکمس یادگاری میان ترامپ و سران طالبان بودند به یکباره همه چیز تمام شد.
دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا روز دوشنبه هفته گذشته مذاکرات صورت گرفته میان طالبان و آمریکا را که از اکتبر سال گذشته آغاز شده بود، به دلیل کشته شدن یک نظامی آمریکایی در پی انفجار انتحاری هفته گذشته در کابل که طالبان مسئولیت آن را بر عهده گرفت، لغو کرد .
رئیسجمهور آمریکا در سخنرانی حادثه ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ گفت : ما چند روز پیش برای مذاکرات صلح [با طالبان] برنامهریزی کرده بودیم . وقتی متوجه شدم که آنها یک سرباز فوقالعاده آمریکایی از پورتوریکو و یازده فرد بیگناه دیگر را کشتهاند این مذاکرات را لغو کردم . فکر میکردند از این حمله برای نشان دادن قدرت خودشان استفاده خواهند کرد، ولی در واقع چیزی که نشان دادند ضعف محض بود .
ترامپ در این باره گفته بود: «آنها (طالبان) فکر میکنند افرادی را میکشند تا خود را در جایگاه بهتری در مذاکرات قرار دهند...شما نمیتوانید این کار را با من بکنید... پس مذاکرات تا جایی که به من مربوط میشود مرده است.»
این اظهارات ترامپ شگفتی مقامات طالبان را در پی داشته است . سهیل شاهین سخنگوی دفتر سیاسی طالبان در قطر در گفتوگو با شبکه خبری الجزیره در دوحه گفت: این اظهارات برای ما شگفتانگیز بود چراکه توافق صلح را با تیم مذاکره کننده آمریکا منعقد کرده بودیم .
دستور لغو مذاکره را بولتون صادر کرد یا ترامپ؟اما آنچه حائز اهمیت است هم زمانی لغو مذاکرات با طالبان درست هم زمان با اخراج جان بولتون از کاخ سفید بود. واشنگتن پست در این باره نوشت بولتون با وجود این که با اولویت های ترامپ همسو نبود توانست ترامپ را در بسیاری از موارد متقاعد کند. هفته گذشته او ترامپ را متقاعد کرد گفتگو با طالبان را آن هم در شرایطی که بعد از مذاکراتی سخت به امضا توافق نزدیک شده بود، لغو کند. این در حالی است که ترامپ ادعا کرده بود خودش مذاکرات را لغو کرده است.
مسئولیت اصلی مشاور امنیت ملی همواره نظارت بر روند سیاستگذاری ها در وزارت امور خارجه، پنتاگون و آژانس های اطلاعاتی و آماده کردن جزئیات برای اخذ تصمیمات مهم رئیس جمهور بوده است اما بولتون چنین کاری را انجام نداد.او در عوض ابتکار عمل دیگران را مورد حمله قرار می داد، مانند گفتگوهای کره شمالی و مذاکرات صلح افغانستان و به دنبال پیشبرد طرح های خود بود. او از کودتای ناموفق علیه نیکلاس مادورو رئیس جمهور ونزوئلا حمایت کرد .
عدم علاقه ترامپ به روند منظم کارها، این ناکارآمدی را ترغیب کرد. در دوران خدمت بولتون رئیس جمهور آمریکا بطور ناگهانی مسیرش را برای حمله به ایران و امضا قرارداد صلح با طالبان تغییر داد .
طالبان همچنان دست برتر تحولات میدانی استاین مذاکرات در سایه تحولات میدانی قابل توجه در سه سال اخیر و گسترش سلطه سرزمینی طالبان در این کشور جنگ زده رخ داد؛ به نحوی که گزارش بازرس کل آمریکا در امور بازسازی افغانستان نشان میدهد که دولت اشرف غنی تا اکتبر 2018 تنها بر 53.8 درصد کل خاک افغانستان سیطره داشته؛ در حالی که این میزان در سال 2015، 72 درصد بوده است.
مطالعه روند تحولات میدانی افغانستان نشان میدهد که سلطه و نفوذ سرزمینی طالبان از سال 2015 تا به امروز سیری صعودی داشته است و بنا به اعلام گروه بحرانهای بینالمللی از ژانویه 2016 تا پایان 2018 حدود 15 درصد رشد داشته و از 29 درصد به 44 درصد رسیده است.
آمارها درباره میزان سیطره دو طرف بر این کشور ضد و نقیض است، اما اکثرا تفاق نظر دارد که این گروه بر نزدیک به نیمی از مساحت این کشور کنترل و نفوذ دارد. بی بی سی هم در ابتدای 2018 در گزارشی اعلام کرد که طالبان در 70 درصد مساحت افغانستان نفوذ و فعالیت دارد؛ البته این به معنای سیطره بر این میزان از جغرافیایی افغانستان نیست.
چرا ترامپ به مذاکره نیاز دارد؟این روزها آمریکا در پروندههای مختلف سیاست خارجی خود با شکست و بنبست مواجه شده است. ترامپ بهشدت به دنبال گرفتن امتیازی ولو ظاهری در سیاست خارجی است تا در انتخابات پیش رو ریاست جمهوری در برابر رقبای دموکرات خود استفاده کند؛ اما روند سیاست خارجی ترامپ بیانگر آن است که در مناطق و موردهای مختلف با شکست روبرو شده است.
از طرفی سیاست و راهبرد فشار و سپس کودتا با استفاده از عناصر داخلی خود در ونزوئلا نیز شکست خورد و خوان گوایدو که به نیابت از آمریکا کودتا کرد امروز با شکست روبرو شده است. آمریکا چند سال ونزوئلا و دولت قانونی مادارو را با تحریمهای شدید روبرو کرده است و خوان گوایدو را بهعنوان رئیسجمهور به رسمیت شناخت و کشورهایی چون آرژانتین و کانادا و...هم بهتبع آمریکا گوایدو را به رسمیت شناختند و مادارو را تحت فشار قراردادند اما امروز هیچ نتیجه مشخصی به دست نیاوردهاند و کماکان دولت مادارو محکم پابرجا مانده است.
در مسئله کنترل چین بهعنوان قدرت نوظهور جهانی و رقیب آمریکا بخصوص در حوزه آسیای شرقی و دریای چین جنوبی نیز برخلاف راهبرد کنترل و مدیریت روابط بین آمریکا و چین، امروز جنگ تجاری بین دو کشور به اوج خود رسیده است و تعرفههای سنگین بر اقلام وارداتی خود از طرف مقابل اعمال میکنند و بر سر مسئله تایوان نیز بحران تشدید شده و چین در واکنش به خبر فروش 2 میلیارد دلار تسلیحات نظامی به تایوان تهدید نظامی کرد و آمریکا را نسبت به عواقب جنگی بزرگ آگاه کرد.
عدم نتیجه بخش بودن مذاکرات کره شمالی و متوقف نشدن آزمایش های هسته ای از سوی کره شمالی هم باید بر دو شکست بالا افزود.
تنها پرونده های باقی مانده برای ترامپ ایران و طالبان است. ترامپ بسیار به دنبال گرفتن عکس یادگاری با حسن روحانی است. به باور برخی تحلیل گران کنارگذاشته شدن بولتون از کابینه را در راستای رسیدن دستاورد و توافق با طالبان و ایران می دانند.
لازم است برخورد مسئولین جمهوری اسلامی ایران بهگونهای باشد که دشمن متوجه شود که راهبرد و سیاست آنان برای ایران نخنما شده است و با این تنش خای مقطعی دچار سو محاسبه نخواهد شد و تجربه تلخ مذاکره هستهای را در موضوعات دیگر مانند منطقهای، موشکی، حقوق بشر و ... تکرار نخواهد کرد .
سناریو اصلی ترامپ در ماههای پیش رو مذاکره است. ترامپ به دنبال آن است که یک برگ برنده برای انتخابات پیش رو برای خود در دست داشته باشد و دنبال حل مسئله یا کاهش فشارها بر ایران نیست . باید دید آیا ترامپ به مذاکره با طالبان بر می گردد؟ به همان اندازه که پیشرفت در مذاکرات صلح میان آمریکا و طالبان و سپس توقف این مذاکرات از سوی ترامپ غیر منتظره بود، از سرگیری آن از سوی ترامپ غیر منتظره نیست.