هدف ترکیه از آغاز عملیات نظامی در شرق سوریه چیست؟

روزنامه «کامرسانت»، چاپ مسکو در تحلیلی نوشته است: رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه بار دیگر تهدید کرد عملیات نظامی علیه شبه نظامیان کُرد در مناطق شرق رود فرات در سوریه را آغاز خواهد کرد. آمریکا با این طرح مخالفت کرده و در رابطه هیئتی از مقامات پنتاگون سریعاً به آنکارا سفر کردند.

در صورت آغاز عملیات نظامی جدید ترکیه در خاک سوریه، آمریکا با این خطر مواجه خواهد شد که اعتماد کردهای سوری که در بسیاری از موارد به خاطر آن تاکنون توانسته به حضور نظامی خود در مناطقی که تحت کنترل دمشق قرار ندارد را حفظ کند، را از دست بدهد. روسیه نیز مخالف حضور نظامی آمریکا در خاک سوریه است و سعی دارد حمایت کُردها برای دست یابی به توافق با دمشق را جلب کند.

بلافاصله پس از اظهارات اردوغان، یک هیئت از وزارت دفاع آمریکا سریعاً به آنکارا پرواز کرد. هدف از این سفر، متوقف کردن عملیات نظامی ترکیه بود. برای این منظور باید با مقامات آنکارا درباره ایجاد یک منطقه امنیتی یا منطقه حائلی در مرز ترکیه و سوریه به توافق برسند.

مذاکرات اولیه در این باره حدود 2 هفته قبل آغاز شد، ولی در آن زمان دوطرف نتوانستند به توافقی در این باره دست یابند. مذاکرات روز گذشته نیز بی‌نتیجه پایان یافت، ولی قرار است رایزنی‌ها امروز سه شنبه نیز ادامه یابد.

آنکارا تقریباً یک سال است که از آغاز عملیات نظامی علیه شبه نظامیان کرد سوری در مناطق شرق رود فرات سخن می‌گوید. مقامات آنکارا امیدوارند که بتوانند منطقه حائل امنیتی در طول مرزهای ترکیه به عمق حداقل 32 کیلومتر که تحت نظارت خود آنها قرار داشته باشد، ایجاد کنند. در این منطقه ممکن است که حدود 3 میلیون پناهجوی سوری که در حال حاضر در خاک ترکیه به سر می‌برند سکنی داده شوند.

مقامات آنکارا در عین حال از واشنگتن می‌خواهند که شبه نظامیان کُرد را از مرزهای ترکیه دور ساخته و تسلیحات نظامی آمریکایی که چندین سال است برای مبارزه با گروه تروریستی داعش در اختیار آنها قرار داده شده را پس بگیرند. ترکیه تهدید کرده است که اگر توافقی در این باره دست یافته نشود، این کشور مستقلاً اقدام به ایجاد منطقه حفاظتی در مرزهای خود با سوریه خواهد زد.

این مسائل در حالی است که روابط ترکیه و آمریکا به خاطر تحویل سامانه‌های موشکی اس-400 روسی به آنکارا، به شدت تیره شده است.

ترکیه می ‌خواهد مواضع خود در مذاکره درباره ایجاد منطقه حفاظتی مرزی را تقویت کند

آلکسی خلبنیکوف کارشناس شورای امور بین‌الملل روسیه در گفت‌وگو با این روزنامه یادآور شده: «مشکل است تصور شود که ترکیه با آگاهی از حضور نظامیان نه تنها آمریکایی، بلکه برخی کشورهای اروپایی، دست به آغاز عملیات نظامی گسترده‌ای علیه کردها بزند. به احتمال زیاد آنکارا با تهدید درباره شروع عملیات نظامی، سعی دارد مواضع خود در مذاکرات درباره ایجاد منطقه حائل امنیتی در طول مرز ترکیه-سوریه را تقویت کند. ضمن اینکه واگذاری کنترل چنین منطقه‌ای به واشنگتن، برای ترکیه خطرناک است.»

اویتون اورخان کارشناس علمی مرکز تحقیقات راهبردی خاورمیانه در آنکارا نیز به این روزنامه گفته است: «اگر ترکیه عملیات نظامی خود در سوریه را آغاز کند ممکن است توانایی دونالد ترامپ برای مقابله با تحریم‌ها علیه ترکیه کاهش پیدا کند و نفوذ اردوگاه ضدترک در ایالات متحده افزایش یابد.»

به گفته وی، برای ترکیه بسیار مهم است که ساختارهای شبه نظامیان کرد در سوریه تضعیف شود و برای این منظور حاضر است هر بهایی را بپردازد. البته بعید نیست که ترکیه عملیات نظامی محدودی را در مناطق مرزی انجام دهد. مسئله این است که در این بین آیا واشنگتن تصمیم خواهد گرفت که برای دفاع از کردها با آنکارا مقابله نظامی مستقیم کند؟»

به نوشته «کامرسانت»، این در شرایطی است که واشنگتن مایل نیست تا اتحاد خود با کردها را از دست بدهد، ولی تهدیدات از جانب آنکارا ممکن است کُردهای سوری را به سمت مذاکره با دمشق برای بازگرداندن مناطق شرق رود فرات تحت کنترل نیروهای دولتی سوریه متمایل سازد. این مسئله‌ای است که روسیه نیز بر آن اصرار داشته و در این صورت آمادگی خود برای دفاع از کردها را نیز اعلام کرده است.

البته اکنون اولویت اصلی برای روسیه تثبیت اوضاع در منطقه کاهش تنش ادلب است که روز گذشته بعد از سه روز از اعلام برقراری آتش‌بس از سوی دمشق، بار دیگر درگیری نظامی در آن از سر گرفته شد.

به عقیده کارشناسانی که این روزنامه با آنها به گفت‌وگو نشسته، اگر آنکارا مانعی برای دمشق و مسکو برای انجام عملیات نظامی در منطقه ادلب به وجود نیاورد، ممکن است روسیه هم چشمان خود را به روی عملیات نظامی ترکیه در شرق سوریه ببندد.

خبرگزاری تسنیم