همکاری‌دوباره«اوج»باکارگردان«قسم»
فیلم سینمایی «قسم» به کارگردانی آقای محسن تنابنده در روزهای اخیر در سینماها به اکران درآمده است. این فیلم از زمان تولید تا به امروز حواشی داشت و دارد که باعث شده در رسانه‌ها درباره‌اش بحث و نظر به وجود بیاید.
محسن تنابنده سال‌ها در تئاتر مشغول بود. در کنار بازیگری در تئاتر نویسندگی در تلویزیون را هم آغاز کرد. تنابنده سیمرغ فجر را برای بازیگری دریافت کرد و البته درکنارش همچنان تلویزیون را فراموش نکرد. او از سال85 نویسندگی در تلویزیون را شروع کرد و تاکنون در 10 سریال به‌عنوان نویسنده حضور داشته است.
حضور تنابنده در سیما باعث شد که او به شهرتی قابل توجه دست پیدا کند. او به‌واسطه «پایتخت» و خلق شخصیت نقی معمولی به محبوبیت فوق‌العاده‌ای بین مخاطبان رسید.
تنابنده در سال93 نخستین فیلم سینمایی‌اش را کارگردانی کرد. او «گینس» را با بازی خودش و رضا عطاران ساخت که به موفقیتی نسبی دست پیدا کرد؛ اما تنابنده با نقش‌هایی که در سینما انتخاب می‌کرد، نشان داده بود که درکنار علاقه و تخصصش به کمدی، نگاهی جدی به سینمای اجتماعی هم دارد. حال و هوایی که بعضاً با پایتخت و دیگر آثارش در تلویزیون تفاوتی جدی داشت.
«قسم» نخستین قدم محسن تنابنده در این‌گونه از سینما بود. قسم را باید آغاز مسیری پرچالش و پرریسک برای تنابنده در این فضای سینمایی دانست. تنابنده حتماً می‌داند که چه بخواهد و چه نخواهد، شخصیت نقی معمولی بر کاراکتر حرفهای او سایه انداخته و گریزی از آن نیست.
باید بررسی کنیم که آیا تنابنده می‌تواند بین فضای کمدی و اجتماعی تمیز قائل شود به‌طوری‌که مخاطب آن را هضم کند؟ اما موضوع این گزارش صرفاً تنابنده و مواردی که گفته شد نیست.
محسن تنابنده در همان ابتدای رسانه‌ای شدن تولید «قسم» وارد چالشی جدی شد.
طبق برخی از اخبار غیررسمی سازمان اوج به‌عنوان سرمایه‌گذار این فیلم انتخاب شده بود. نکته جالبش این بود که علاوه‌بر برخی اظهارنظرهای متفاوت سیاسی تنابنده در فضای مجازی، خانم مهناز افشار که دارای نگاه سیاسی مشخصی است در پروژه‌ای که محصول اوج است حضور خواهد داشت!
همه این‌ها تناقضاتی بود که سؤالات زیادی را برای اهالی فرهنگ ایجاد کرد ولی هیچ‌گاه به‌طور صریح و شفاف پاسخ داده نشد. اما این پایان کار نبود!
«قسم»بااوج؛بدون‌اوج وقتی نام تهیه‌کننده «قسم» معرفی شد، گمانه‌زنی‌ها درباره احتمال حضور اوج در این پروژه پررنگ‌تر شد؛ اما حاشیه اصلی چیزی فراتر از نام محسن تنابنده و حتی مهناز افشار در پروژه اوج بود. برخی رسانه‌ها سوژه «قسم» را در حوزه مساله حساس قصاص دانستند؛ البته این سوژه حساس خصوصاً از یک سال گذشته و جشنواره فجر آن‌قدری دستمالی شده که دیگر نمی‌توان آن را مثل گذشته خاص دانست. به هرحال سیاست‌های اوج در مشارکت برای ساخت فیلم‌های سینمایی تا حدود زیادی مشخص است.
ورود اوج معمولاً محدود به آثاری در حوزه‌های دفاع مقدس، موضوعات منطقه و... امثالهم است. اینکه فردی با تفکرات محسن تنابنده بخواهد به سمت ساخت فیلمی با موضوع قصاص برود و بازیگرش هم مهناز افشار باشد به خودی خود عجیب نیست اما اینکه این پروژه محصول اوج باشد، سؤال‌برانگیز بود. سؤال اصلی این بود.
تنابنده فیلمنامه‌ای اوج‌پسند نوشته یا اوج در چارچوب‌هایش نرمش به خرج داده است؟! زمان می‌گذشت و هر دو طرف ماجرا پاسخ صریحی درباره سرنوشت این همکاری نمی‌دادند، تا اینکه بالاخره «قسم» در جشنواره فیلم فجر به نمایش درآمد. درباره مضمون فیلم نظرات مختلفی وجود داشت. برخی آن را ضدقصاص و برخی برخلاف آن تحلیل می‌کردند، هرچند به‌سختی می‌شود «قسم» را فیلمی ضدقصاص دانست؛ اما به هرحال مواردی در آن وجود دارد که نمی‌توان آن‌ها را نادیده گرفت. محسن تنابنده در نشست خبری فیلم در جشنواره فجر در پاسخ به سؤال خبرنگاران درباره حضور اوج در این پروژه، از همکاری اولیه این سازمان با پروژه و سپس جداشدن آن‌ها خبر داد. البته لحن تنابنده دربرابر اوج به وضوح محترمانه بود که بیانگر مسائل دیگری بود!
اختلاف‌ایدئولوژیک چندماهی از رونمایی فیلم تنابنده در جشنواره گذشت تا اینکه بالاخره «قسم» به اکران درآمد. تنابنده که گویا هرازچندگاهی دوست دارد در فضای مجازی حاشیه‌ساز شود، در اکران مردمی این فیلم در یکی از شهرها صحبت‌هایی کرد که سروصدا کرد. تنابنده مدعی شد وزارت اطلاعات از ارتباط زنده تصویری مهناز افشار با محل اکران فیلم جلوگیری کرده است.
یکی دو روز از این حرفهای غیرمعمول نگذشته بود که تنابنده در برنامه سینمایی شبکه پنج از طریق تلفن صحبت‌های جدیدی بیان کرد. تنابنده گفت: «در مورد مهناز افشار، از سه روز قبل قرار بود در افتتاحیه قسم در کنار ما باشد، اما در لحظه آخر گفته شد وزارت اطلاعات مانع حضور اوست و من ویدئو را منتشر کردم. سپس با وزارت ارتباط گرفتم و گفتند به آن‌ها ارتباط ندارد، قصور از ارشاد و دوستان سینمایی بوده است.»
تنابنده در کنار این موضوع که ظاهراً گفتنش برایش مهم بوده، ادامه داد: «در «قسم» تهیه‌کننده ما ابتدا الهام غفوری بود اما چون سابقه سینما نداشت، با اوج وارد گفت‌وگو شدیم که تهیه‌کننده واقعی آن‌ها باشند؛ اما به‌دلیل اختلاف‌نظرهای ایدئولوژیک و بالا رفتن هزینه‌ها وقتی یک‌سوم پول را گرفته و بعد کار را از آن‌ها گرفتیم. البته در تبلیغ به ما کمک می‌کنند.»
همکاری‌ادامه‌دار نکته مهم‌تر صحبت‌های تنابنده، موضوع نحوه همکاری اوج با «قسم» بود. طبق حرفهای تنابنده یک‌سوم سرمایه توسط اوج تأمین شده و قطعاً این بخش از سرمایه اولیه کمک بزرگی برای پیشبرد کار داشته است اما اینکه چرا اوج وارد همکاری شد و سپس قطع همکاری رخ داد، دلیل مشخصی دارد.
ظاهراً ایده و طرح اولیه چیزی بوده که برای اوج جذاب بوده است اما به مرور تغییراتی در کار توسط تنابنده رخ داده که اوج را از ادامه همکاری با «قسم» منصرف کرده است.
نکته قابل توجه این است که امروز با وجود جدایی اوج از پروژه «قسم»، بازهم این سازمان در حوزه تبلیغاتی این فیلم همکاری دارد.
اینکه چطور با توضیحات فوق اوج همچنان در حوزه تبلیغات درکنار تنابنده است، موضوعی بود که سؤال‌برانگیز بود. طبق اطلاع خبرنگار «صبح‌نو» ظاهراً قرار نیست اوج و تنابنده -با وجود اختلافات ایدئولوژیک!- از هم فاصله بگیرند و دو طرف مایل به همکاری در صورت امکان هستند.
طبق اطلاع به‌دست‌آمده دو فیلمنامه توسط اوج به محسن تنابنده پیشنهاد داده شده تا در صورت توافق ساخته شود.
البته این فیلمنامه‌ها صرفاً کمدی نیست و با توجه به ترافیک کاری هر دو طرف و همچنین فشردگی زمان تا جشنواره فیلم فجر، این پروژه‌ها به جشنواره امسال نخواهند رسید. حالا باید دید که همکاری احتمالی اوج با بازیگر تئاتر «مولن روژ» و کارگردان «قسم» به کجا خواهد کشید. آیا این همکاری هم به سرنوشت همکاری یغما گلرویی با این سازمان منجر خواهد شد یا آخر و عاقبت این مسیر خیر خواهد بود!
روزنامه صبح نو
