در هفتمین روز از جشنواره ملی موسیقی جوان،
«قتار» بیشترین مقام اجرا شده توسط تنبورنوازان جوان
هفتمین روز جشنواره ملی موسیقی جوان در بخش موسیقی نواحی به تنبورنوازی جوانان اختصاص داشت. بیشتر نوازندگان این بخش در حد متوسط ظاهر شدند.
به گزارش خبرنگار موسیقی خبرگزاری فارس، هفتمین روز جشنواره ملی موسیقی جوان در بخش موسیقی نواحی به تنبورنوازی جوانان اختصاص داشت. بیشتر نوازندگان این بخش در حد متوسط ظاهر شدند.
تمام نوازندگان بخش تنبورنوازی تقریبا در حد متوسط و نیز بخشی متوسط به پایین بودند لیکن یکی دو نوازنده بالاتر از حد متوسط نیز به چشم میخورد که آینده خوبی در این ساز خواهند داشت.
بیشتر شرکتکنندگان این بخش مقامهای تکراری را به اجرا درمیآوردند و بیشتر در بحث روان بودن مضرابهای شُر بالا و پایین و ممتد و ریز و نیز حفظ ریتم و ضرب مشکل داشتند و به آن روانی که باید، نبودند لیکن یکی دو شرکتکننده از تکنیک نسبتا خوبی بهرهمند بودند که آینده خوبی برایشان در نوازندگی این ساز رقم خواهد خورد.
یکی دیگر از مشکلات نوازندگان روز تنبورنوازی، همخوانی ضعیف نوازندگان بود. در تنبور برخی مقامها هستند که لازمه اجرای آن مقام خواندن همزمان نوازنده توامان با نوازندگی است و اغلب نوازندگان در این بخش تفاوت آشکاری بین نوازندگی و خوانندگیشان بود که میبایست آن را نیز به سبب نیازی که برای اجرای مقام میطلبید را به خوبی تمرین کرده و در این روز ارائه میدادند.
یکی از مشکلات نوازندگان این بخش و نوازندگان بسیاری از دیگر بخشهای موسیقی نواحی و مقامی ضعف در مبحث «گوش موزیکالیته» است. نوازندگان این بخش بدین سبب که اغلب موسیقی را به صورت سنتی و سینه به سینه میآموزند کمتر به مباحث سلفژ میپردازند ازینرو در بحث سلفژ و قدرت تحلیل شنیداری نتها ضعیف هستند. مثلا در همین روز اجرای نوازندگان تنبور گاه یکی از داوران یک یا چند میزان را با لبخوانی برای نوازنده سلفژ میکرد که آن را بنوازد لیکن نوازنده از درک و تفکیک تمام نتهایی که شنیده بود عاجز بود و نمیتوانست آنچه را شنیده را درست تحلیل کند حال آنکه از لحاظ پنجه و نوازندگی مشکلی با اجرای همان نتها ندارد و میتواند آنها را به راحتی اجرا کند منتهی مشکل اینجا بحث قدرت شنیداری یا همان گوش موزیکالیته مطرح میشود که باید در خلال اینچنین رویدادهایی حتما وورکشاپهایی برگزار شود و در این زمینه مهارتافزایی گردد.
بیشترین مقامهایی که در این روز شنیده میشد از دو دسته اصلی مقامات «مجلسی» همچون «سرترز» «غریبی» «ساروخوانی» «قهتار» و «مجنونی» و در مقامات «مجازی» همچون «جلوشاهی» «سحری» «بایه بایه» «خان امیری» و «سماع» بودند. که اینها تنها گوشهای از مقامهای بسیار متنوع و گسترده ساز زیبا و تغزلی و عارفانه تنبور با آن صدای جذاب و آسمانیست.
تنبور به لحاظ کاربرد کانسِپچُوال یا مفهومی یکی از متنوعترین سازهای موسیقی ایرانی است زیرا با این ساز انواع الحان «عرفانی» مقامهایی که حالت دعا و مناجات دارند مثل مقامهای «شیخ امیری»، «پیشروی» و «ایمانم یار»، مقامهای حماسی همچون «تهرز روسم»، مقامهای اسطورهای همچون «سهترز» و «ساروخانی»، مقامهای عاشقانه همچون «قهتار» «مجنونی» و «باریه»، مقامهای عزاداری همچون «فانی فانی» و «گل و خاک»، مقامهای سرور همچون «جلوشاهی» و «سوار سوار» را شمال میشود.
«اماقلی امامی» «علیاکبر مرادی» و «کیخسرو پورناظری» از نامداران تنبورنوازی هستند که جملگی اهل منطقه زاگرس هستند. امروزه تنبور نیز در دستان امثال «سهراب پورناظری» به سوی پیشرفت و سازگاری با موسیقی روز میرود و سهراب تلاش فراوانی در جهت شناساندن این ساز به جهانیان کرده و نیز به جای دادن آن در ارکسترهای بزرگ همت گمارده است. او برای این کار بسیاری تکنیکهایی که با موسیقی امروزی سازگاری بیشتری دارند را به این ساز افزوده و حتی با بهره از تکنیکهای گیتار فلامنکو آنها را تنبوریزه کرده و قابلیتهای فنی و تکنیکی این ساز را ارتقاء بخشیده است.
هرچند بسیاری از کارشناسان و منتقدین موسیقی با نگرش هنرمندانی چون سهراب پورناظری مخالف هستند و میگویند این سازها باید با همان تکنیکهای سنتی نواخته شوند لیکن موسیقی امروزی و دنیای سرعت و پیشرفت فنآوری، همهچیز حتی موسیقی و تکنیک نوازندگی را دستخوش تغییر کرده و اگر از این قافله عقب بمانیم باید بسیاری از سازهایمان را برای همیشه به دست فراموشی سپرده و در چند دهه آینده بجز گوشه موزهها جایی برای ارائه این سازها نخواهیم داشت. نگرش امثال پورناظریها نگاه «گلوکال» یا عرضه هنر محلی با نگاه جهانی و با چارچوبهای قابل پذیرش جهان امروز همسوست و هنر امروز ما ناگزیر از تغییر و جهانی شدن است.
گزارش از: علیرضا سپهوند
منبع: فارس
مسئولیت صحت اخبار ارائه شده به عهده منبع خبر بوده و این رسانه صرفاً رسالت اطلاعرسانی خود را در این رابطه انجام میدهد.