واشنگتن سوریه را بی‌درگیری ترک خواهد کرد

گروه بین الملل « نسیم آنلاین » - نشریه آمریکایی "نشنال اینترست" در گزارشی به بررسی پیامدهای راه‌حل‌های پیش‌روی آمریکا در خصوص سوریه پرداخت و نوشت:

سوال اساسی این است که چرا باید ایالات متحده قبل از راه‌اندازی یک جنگ جدید در سوریه، خویشتن‌داری داشته باشد. تنش میان روسیه و ایالات متحده در حال سوریه، در حال تبدیل شدن به یک جنگ داخلی در این کشور است و در همین شرایط، واشنگتن مذاکرات دو جانبه با روسیه برای پایان دادن به جنگ‌های قدیمی پنج ساله در سوریه را به حالت تعلیق در آورده است .

در طرف مقابل نیز، مسکو عمل به توافقنامه مربوط به از بین بردن 34 تن از پلوتونیوم با درجه تسلیحاتی را که در سال 2000 منعقد شد، در سایه جنگ لفظی‌های شدید متوقف کرده است. در همین حال، نیروهایی که تحت حمایت روسیه هستند به کمک آمریکا که در انجام عملیات‌های زمینی ناتوان است، شتافته و حملات شدیدی را در برخی شهرها که تروریست‌ها در آنها فعالیت دارند مانند حلب، سامان داده‌اند.

نقض آتش بس در سوریه و به شکست انجامیدن مذاکرات جان کری و سرگئی لاوروف، وزرای امور خارجه آمریکا و روسیه درباره سوریه و ادامه حملات در این کشور، افراد زیادی از واشنگتن درخواست کرده‌اند که سیاست‌هایی مقتدرانه در این کشور اتخاذ کند. به این ترتیب، در حال حاضر گزینه‌های محدودی پیش روی باراک اوباما، رئیس جمهور و شورای امنیت ملی آمریکا قرار دارد.

به نظر می‌رسد که چهار گزینه در سوریه محتمل است که در آینده به اجرا گذاشته شود که عبارت‌اند از ایجاد منطقه پرواز ممنوع، ایجاد مناطق امن، انجام حملا نیروی هوایی سوریه و مسلح کردن شورشیان سوریه با سلاح‌های اضاف ی. در تمامی این گزینه‌ها، خطر تشدید شرایط جنگی در سوریه و یا مقاومت طرف مقابل و افزایش‌ درگیری‌ها، به صورت قابل توجهی وجود دارد.

در حالی که ایالات متحده توانایی شکست نیروهای هوایی روسیه و سوریه را که برای ایجاد یک منطقه پرواز ممنوع مورد نیاز است، ندارد، خطرات دیگری نیز به لحاظ قانونی و نظامی برای ایجاد منطقه مورد بحث وجود دارد.

به لحاظ حقوقی، مشکل این است که ایالات متحده از نظر فنی در حالت جنگی در سوریه قرار ندارد و بدون وجود قطعنامه سازمان ملل نیروهای آمریکایی اجازه ندارند که در داخل سوریه به فعالیت نظامی بپردازند.

در همین خصوص، باید گفت که عملیات‌های نظامی که در حال حاضر ایالات متحده در داخل سوریه انجام می‌دهد نیز به لحاظ فنی غیر قانونی هستند. دولت اوباما از این امر آگاهی دارد، چنانکه جان کری، وزیر امور خارجه ایالات متحده ضمن مذاکره با تروریست‌ها در سوریه، این موضوع را گوشزد کرد. وزیر امور خارجه آمریکا در گفتگو خود با نیویورک تایمز اعلام کرد: مشکل این است که روس‌ها به قوانین بین‌المللی در سوریه اهمیتی نمی‌دهند و آمریکا نیز همین کار را می‌کند.

وی همچنین تصریح کرده ‌است: ایالات متحده نمی‌تواند بر اساس قوانینی که خودش وضع می‌کند و بدون قطعنامه سازمان ملل -که روسیه و چین می‌توانند آن را وتو کنند- در سوریه اقدام نماید. از سویی دیگر، آمریکا نمی‌تواند در شرایطی به فعالیت نظامی در سوریه بپردازد که مردم در این کشور مورد حمله قرار نگرفته‌اند و یا دولت از ما دعوت نکرده است. نکته مهم اینکه، روسیه به خواسته دولت مشروع سوریه -بشار اسد- در این کشور فعالیت می‌کند و شرایطش با آمریکا متفاوت است.

یک منطقه پرواز ممنوع و یا منطقه امن به هواپیماهای جنگی ایالات متحده برای رهگیری و احتمالا سرنگون کردن هواپیماهای جنگی روسیه و سوریه به منظور جلوگیری از ورود آنها به منطقه تعیین شده توسط واشنگتن و متحدانش، نیاز دارد . سیاست‌گذاران ایالات متحده احتمالاً مجبورند که روس‌ها را -که به احتمال زیاد مشتاق به درگیری نظامی با آمریکا نیستند- به یک حالت شرط‌ بندی وارد کنند که طی آن، مسکو از مواضع خود عقب بنشیند و به منطقه پرواز ممنوع تن دهد. با این حال، واشنگتن نیز از ورود به جنگ نظامی با روسیه که به عنوان وارث شوروی، تنها کشوری است که می‌تواند در یک جنگ ایالات متحده را به خاکستر رادیواکتیو سوخته تبدیل کند، مخالف است.

به این ترتیب، بعید به نظر می‌رسد که باراک اوباما که تنها چهار ماه از زمان ریاست‌ جمهوری‌اش باقی مانده به سمت پذیرش خطر بروز جنگ با یک کشور هسته‌ای -روسیه- حرکت کند. روس‌ها نیز زمانیکه رویارویی هوا به هوا با نیروهای آمریکایی مطرح باشد به دلیل اعتبار ملی روسیه و حتی اعتبار شخصی پوتین، احتمال دارد که از مواضع خود عقب‌نشینی کنند.

نگاهی به تاریخ و حوادثی که بر اثر اقدامات "آرشیدوک فرانتس فردیناند" به وجود آمد که طی آن جنگ جهانی اول رخ داد، نشان می‌دهد که برخی اقدامات عواقب غیرقابل پیش‌بینی در جهان دارند و به همین دلیل اقدامات احتیاطی سیاستمداران کشورهای مختلف -از جمله روسیه و آمریکا- امری طبیعی است.

البته، کمتر نویسنده‌ای مانند ژنرال جوزف دانفورد، رئیس ستاد مشترک ارتش آمریکا در برابر کمیته خدمات نیروهای مسلح سنا، مطرح کرده است که منطقه پرواز ممنوع - به گونه‌ای که پیشنهاد شده است - به جنگ با روسیه و سوریه منجر می‌شود . وی در تاریخ 22 سپتامبر خطاب به کمیته مورد بحث گفت: در حال حاضر، ایجاد منطقه ممنوع در سوریه به معنای وارد جنگ شدن با مسکو و دمشق است، این موضوع یک تصمیم اساسی است و قطعاً بنده قصد ندارم که به سمت جنگ با روسیه و سوریه بروم.

از سویی دیگر، گزینه بدتر برای ارتش ایالات متحده، حمله به نیروی هوایی سوریه و پایگاه های آن به طور مستقیم است که به معنای یک عمل جنگی آشکار علیه سوریه است و حتی بیشتر از ایجاد منطقه پرواز ممنوع و یا منطقه امن خطر دارد . وزیر امور خارجه آمریکا اعلام کرده است که بدون قطعنامه شورای امنیت، حضور نظامی آمریکا در سوریه هیچ دلیل قانونی ندارد و البته حتی در شرایطی که قطعنامه مورد بحث هم صادر شود، حمله مستقیم به سوریه مشکلات نظامی خاص خودش را خواهد داشت.

نیروی هوایی و دریایی و سپاه تفنگداران دریایی آمریکا به راحتی می‌تواند نیروی هوایی سوریه و حتی روسیه را در داخل سوریه، نابود کند. مسکو، حتی با قابلیت‌های مهیب دفاع هوایی و موشکی خود که شال سیستم‌های S-400 می‌شود نیز نمی‌تواند ناوگان نیروی هوایی ایالات متحده را که مجهز جنگنده‌های F22 رپتور شرکت لاکهید مارتین است را شکست دهد. جنگنده‌های آمریکایی قادر هستند که به داخل مناطق حفاظت شده وارد شوند و اهداف مورد نظر را از بین ببرند.

در واقع، شکست دادن دفاع هوایی پیشرفته یکی از ماموریتهای اصلی رپتور است ، آنها برای مقابله با نسل بعدی جنگنده‌های شوروی که هرگز تولید نشدند، طراحی شده است و جنگنده‌های مختلف روزی از جمله Su-30 و یا Su-35S Flankers نمی‌توانند در برابر آنها مدت زمان زیادی دوام بیاورند . البته مشکل اینجاست که ایالات متحده مطمئن نیست که در صورت حمله به نیروی هوایی سوریه، مسکو سکوت اختیار کند. علاوه بر این، مشخص نیست که چه تعداد ازمشاوران نظامی روسیه در میان نیروهای سوری حضور دارند و مدرسان نظامی روس در کجا در سوریه حضور دارند.

واقعیت این است که تعداد زیادی از مشاوران نظامی روسیه در ارتش سوریه حضور دارند و در صورتیکه واشنگتن بخواهد نیروهای سوری را هدف قرار دهد به صورت ناخواسته عوامل روس را هم درگیر خواهد کرد. از سویی دیگر، جنگ لفظی میان مسکو و واشنگتن مشخص می‌کند که مسکو نمی‌خواهد اجازه دهد تا به سادگی نیروهای توسط آمریکا قلع و قمع شوند.

ماریا زاخاروا، سخنگوی وزارت امور خارجه روسیه تصریح کرد که مداخله ایالات متحده علیه اسد در سوریه، عواقب تکتونیکی وحشتناکی نه تنها در این کشور بلکه برای کل منطقه خاورمیانه به دنبال دارد. در صورتی که ارتش آمریکا به مداخله در سوریه بپردازد و علیه نیروهای روسیه و سوریه عمل نماید، جنگنده‌های F-22S آمریکا به احتمال زیاد به سرعت قادر به از بین بردن جنگنده‌های روسی S-400 ، هستند و سیستم Pantsir-S1 آمریکا نیز با سهولت نسبی بر جنگنده‌های Su-30 ، Su-35S ، Su-34s روسیه غلبه خواهند کرد .

گفتنی است؛ جنگنده‌های نسل چهارم متعارف آمریکا مانند F-15 ، F-16 و F / A-18 تا زمانیکه دفاع هوایی روسیه توسط هواپیماهای رادار گریز مانند رپتور و بمب افکن‌های استراتژیک B-2 نورث روپ گرومن، از میان بروند، منتظر می‌مانند. این در حالی است که جنگنده‌های روسی S-400 با برد 250 مایلی، در بخش وسیعی از سرزمین سوریه مستقر شده‌اند. اگرچه مشخص نیست که در عمل موشک‌های دوربرد 40N6 روسیه قابل استفاده است یا خیر، امّا، بدون در نظر گرفتن این موضوع نیز اقدام نظامی در سوریه عواقب ناخواسته زیادی را به دنبال خواهد داشت.

از سویی دیگر، واکنش روسیه به ایالات متحده محدود به سوریه نمی‌شود و با توجه به برخورداری روسیه از زرادخانه موشک های کروز Kaliber-NK و بمب‌افکن‌ها و زیردریایی‌های دوربرد، کرملین گزینه‌های زیادی را برای مورد حمله قرار آمریکا در طیف جغرافیایی بزرگی، در اختیار دارد . در همین خصوص می‌توان به توانایی روسیه برای هدف قرار دادن پایگاه‌های ایالات متحده در قطر، امارات متحده عربی و ترکیه به وسیله موشک‌های کروز هدایت شونده دقیق دوربرد اشاره کرد . ناوگان دریای سیاه و دریای خزر روسیه ب به راحتی می توانند چنین اهداف را مورد حمله قرار دهند، همچنین، روسیه توانایی دارد تا به وسیله ناوگان بمب افکن توانمند خود قاره آمریکا را هدف بگیرد.

بنابر تمامی آنچه در بالا گفته شد می‌توان تصریح کرد، در حالی که شروع جنگ در سوریه توسط ایالات متحده آسان است، امّا، نتایج ناخواسته این جنگ از کنترل خارج خواهد بود و لازم است که قبل از رویارویی ایالات متحده با یک قدرت هسته‌ای - روسیه- واشنگتن خویشتن‌داری لازم را داشته باشد. به ویژه خویشتن‌داری آمریکا در شرایط جنگی که در آن خط و خطوط به روشنی مشخص نیستند و حتی تروریست‌های میانه رو که آمریکا از آنها حمایت می‌کند نیز اقدام به بریدن سر کودکان می‌کنند، بیش از پیش اهمیت دارد. در پایان باید خاطرنشان کرد که با توجه به تمامی چیزهایی که در بالا گفته شد، بهترین سیاست برای واشنگتن در سوریه این است که بدون چوب زدن به لانه زنبور و ایجاد مشکلات عدیده از این کشور خارج شود.