سید عباس عراقچی به سوالات مخاطبین «نسیم آنلاین» پاسخ داد

برجام، "ابزار دشمنی" آمریکا را محدود کرده، نه اصل دشمنی را

کدخبر: 2050981

رئیس ستاد پیگیری اجرای برجام گفت: طی ۶ ماه گذشته قوه مقننه آمریکا، که تحت تسلط جریانات تندرو و لابی های صهیونیستی می باشد، با سماجت بی سابقه ای اقدام به طرح و تصویب تحریم های متنوع جدید علیه ایران نموده است که یا در مغایرت صریح با برجام هستند و یا به طور غیرمستقیم برجام را هدف گرفته‌اند.

همزمان با سالگرد حصول توافق هسته‌ای میان ایران و گروه کشورهای 1+5 و با توجه به گذشت قریب به 6 ماه از اجرایی شدن آن، سید عباس عراقچی معاون وزیر امور خارجه و دیپلمات ارشد جمهوری اسلامی ایران که در طول مذاکرات هسته‌ای و در نبود محمدجواد ظریف مسئولیت تیم مذاکره کننده را نیز برعهده داشت، میهمان « نسیم آنلاین » شد تا پاسخگوی سوالاتی باشد که « نسیم آنلاین » به صورت هوشمند از قریب به 3 هزار مخاطب خاص خود شامل جمعی از اساتید دانشگاه، کارشناسان سیاسی و هسته‌ای، فعالین رسانه‌ای، فعالین سیاسی و فرهنگی، نمایندگان مجلس و ادوار، فعالین دانشجویی، فرهنگیان، هنرمندان و بازیگران و همینطور جمعی از ورزشکاران دریافت کرده است پاسخ دهد. سید عباس عراقچی که پس از برجام مسئولیت پیگیری اجرای آن را نیز از سوی دولت یازدهم متقبل شده بود، در فرایند نظرخواهی « نسیم آنلاین » با حوصله و صرف زمان قابل توجهی سوالات را مطالعه و به آنها پاسخ داد. در این نظرخواهی بسیاری از نخبگان کشور از جمله محمد علی خطیبی نماینده سابق ایران در اوپک؛ صادق زیباکلام عضو هیئت علمی دانشگاه تهران، ضیاء الدین دری کارگردان سینما، محمدحسین یادگاری رئیس سابق جهاد دانشگاهی؛ جواد منصوری، سفیر اسبق ایران در چین؛ مصطفی قلی خسروی، رئیس سابق اتحادیه مشاورین املاک و مستغلات، حسن بهشتی پور، مدیر سابق شبکه العالم؛ غلامرضاخواجه سروی، معاون سابق فرهنگی و اجتماعی؛ عباس طاهریان مجری برنامه سیمای خانواده؛ محمد اسماعیل سعیدی نماینده مجلس شورای اسلامی؛ محمدرضا ساروخانی، مدیرعامل اسبق بانک ملت و محمدصالح اعلاء نویسنده؛ حضور فعال داشتند که سوالات آنها پس از اخذ، دسته بندی و جمع بندی در اختیار معاون وزیر امور خارجه قرار گرفت. « نسیم آنلاین » از حسن همکاری جمعی از نخبگان کشور و بویژه دکتر سیدعباس عراقچی که در این نظر سنجی حضور فعال داشتند تقدیر می‌کند. در ذیل پاسخ‌های سیدعباس عراقچی رئیس ستاد پیگیری اجرای برجام به بخشی از سوالات مخاطبین «نسیم آنلاین» در خصوص توافق هسته‌ای ایران و 1+5 ارائه می‌شود.

سوال: در زمانی که برجام از سوی ایران پذیرفته شد هم از سوی تیم مذاکره کننده و البته به صورت ویژه از سوی رهبری معظم انقلاب بیان شد که ما برجام را به صورت مشروط پذیرفتیم. پذیرش مشروط برجام ناظر بر وجود مکانیسم حفاظت دائمی و رصد برجام بود که از سوی رهبر معظم انقلاب به هیئت نظارت بر برجام سپرده شد. عملکرد این هیئت غیرشفاف بوده. لطفا عملکرد این هیئت ناظر بر حفاظت دائمی و پذیرش مشروط را توضیح دهید.

عراقچی: هیأت نظارت بر اجرای برجام به دستور مقام معظم رهبری و براساس بند آخر از دستورالعمل 9 بندی ایشان در نامه مورخ 29 مهر 1395، و به منظور رصد پیشرفت کارها و انجام تعهدات طرف مقابل و تحقق دیگر مواردی که در نامه مقام معظم رهبری آمده تشکیل شده است. این هیئت هشت عضو دارد و ترکیب و وظائف آن در شورای عالی امنیت ملی تعیین و تصویب شده و همچون سایر مصوبات شورای عالی به تایید مقام معظم رهبری رسیده است. تا جایی که بنده اطلاع دارم به اقتضای موضوعات پیش آمده، هیئت تشکیل جلسه داده و تصمیم گیری کرده است. بدیهی است که وظیفه اطلاع‌رسانی در خصوص عملکرد هیات به عهده خود هیات می باشد.

سوال: طی یک سال گذشته دشمنی آمریکا با جمهوری اسلامی بیشتر شده است یا کمتر؟

عراقچی: به اعتقاد من نفس دشمنی آمریکا با جمهوری اسلامی ایران تغییری نکرده است. البته می توان گفت ابزارهای آمریکا برای اعمال دشمنی اکنون محدودتر شده است. به طور خاص پروژه های ایران هراسی، امنیتی سازی، و اجماع سازی بین المللی علیه جمهوری اسلامی یا شکست خورده یا زمینه کمتری دارد. ولی این به معنی دست برداشتن آمریکا از خصومت با جمهوری اسلامی ایران و توطئه و تخریب مدام نیست. همانطور که در اجرای برجام شاهد بوده ایم با تعلل، اهمال و بعضا مانع تراشی و تخریب در روابط اقتصادی ایران با دیگران تلاش بسیاری به ویژه توسط تندروهای آمریکا و گروه های فشار و لابی صهیونیستها شده است تا مانع از اجرای مطلوب برجام و بهره برداری ایران از مزایای برداشته شدن تحریم ها شوند. در این مسیر رژیم صهیونیستی و عربستان هم همراهی کرده و می کنند. مسلما این قبیل دشمنی ها ادامه خواهد یافت و راه مقابله با آن تنها از طریق عزم و اتحاد ملی و با تکیه بر ظرفیت ها و استعدادهای داخلی می باشد.

سوال: صدای برجام بسیار بلند و خوب است و این درست است که همیشه یک کشور قدرتمند باید با همه اطراف خود ارتباط خوب و پسندیده داشته باشد. بسیار خب این‌یکی از کارهای بزرگ برجام بود، اما دوم باید مردم از این ارتباط سود ببرند. تاکنون زحمات زیادی برای برجام کشیده‌اید اما متأسفانه هیچ منفعتی برای مردم خوبمان نداشته است. شما فکر می‌کنید تا کجا باید تلاش کرد و برجام را رها نکرد؟

عراقچی: مذاکرات هسته ای بر مبنای بده بستان بوده است. خواسته طرف مقابل ایجاد اطمینان از عدم حرکت ایران به سمت سلاح اتمی بود. اگرچه جمهوری اسلامی ایران بر مبنای فتوای مقام معظم رهبری اصولا برنامه ای در این خصوص نداشته و سلاح هسته ای هیچ جایگاهی در دکترین های دفاعی ایران ندارد، ولی به تمامی تعهدات خود در این زمینه عمل کرده است.

در مقابل خواسته های جمهوری اسلامی ایران ابتدا تثبیت برنامه هسته ای خود و سپس رفع تحریم های اقتصادی و مالی مرتبط با موضوع هسته ای بوده است. تثبیت برنامه هسته‌ای کشورمان و شناسایی بین‌المللی آن حتی از سوی شورای امنیت ملل متحد، محقق شده و پرونده ساختگی مطالعات ادعایی موسوم به پی ام دی، که مبنای اصلی اتهامات و فشارها علیه جمهوری اسلامی ایران بود، بسته شده است. امروز با قاطعیت می توان گفت شعار کلیدی و راهبردی "انرژی هسته ای حق مسلم ما است" که به مدت بیش از یک دهه مبین خواسته اصلی مردم ما، و دلیل تحمل همه تهدیدها وتحریم ها بود، محقق شده و به عینیت پیوسته است.

اما در مورد رفع عملی تحریم ها اشکالات و چالش هایی وجود دارد که در گزارش سه ماهه دوم اجرای برجام، که در تاریخ 26 تیر 1395 توسط وزارت خارجه به کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی ارائه گردید، در کنار دستاوردها و موفقیت ها مفصلا توضیح داده شده است و امیدوارم خبرگزاری محترم «نسیم آنلاین» یک بار دیگر متن کامل آن را در ادامه این مصاحبه جهت اطلاع خوانندگان محترم منتشر نماید. ( اینجا را بخوانید )

در جریان کمیسیون مشترک اخیر ایران و 1+5، که در سطح معاونین وزیر امور خارجه روز 29 تیر گذشته در وین برگزار شد، تاکید کردیم که لازم است طرف های مقابل خصوصا آمریکا و اتحادیه اروپایی با اتخاذ تدابیر جدی و عملیاتی برای رفع مشکلات بانکی مالی و احیای تعاملات اقتصادی با ایران، تعهدات خود وفق برجام را به صورت واقعی و عملی محقق نمایند. از جمله این مشکلات می توان به تداوم سختگیری در تبدیل ارز، پیچ و خم های مربوط به انتقال پول از طریق بانکی، برخی ابهام ها در دستورالعمل های اجرایی رفع تحریم های آمریکا و محدوده و گستره تحریم های غیر هسته ای بخصوص تحریم های اولیه آمریکا، و از همه مهم تر اقدامات ایذائی کنگره در طرح و تصویب قوانین جدید تحریمی علیه ایران اشاره کرد.

این یک واقعیت است که طی 6 ماه گذشته قوه مقننه آمریکا، که تحت تسلط جریانات تندرو و لابی های صهیونیستی می باشد، با سماجت بی سابقه ای اقدام به طرح و تصویب تحریم های متنوع جدید علیه ایران نموده است که یا در مغایرت صریح با برجام هستند (و رئیس جمهور آمریکا به ناچار اعلام کرده است که آنها را وتو خواهد کرد)، و یا به طور غیرمستقیم برجام را هدف گرفته‌اند. البته هیچیک تا کنون مراحل تصویب در کنگره را طی نکرده ولی هدف تندروها بیشتر ایجاد فضای روانی عدم اطمینان برای کارآفرینان است. در جلسه کمیسیون مشترک اخیر ایران و 1+5 به شدت به هیات آمریکایی نسبت به اقدامات کنگره و آثار روانی این اقدامات بر عادی شدن مراودات اقتصادی بین المللی با ایران، و ایجاد فضای تنش و عدم اطمینان، اعتراض گردید. بدیهی است انتخاب های جمهوری اسلامی ایران در صورت ادامه این اقدامات محدود نیست.

همچنین در جریان کمیسیون مشترک اخیر به طرف های آمریکایی و اروپایی تاکید کردیم این توجیه که شرکت های خصوصی تحت کنترل دولت ها نبوده و سیاست های خود را بر منطق هزینه و فایده تنظیم می کنند از نظر ما قابل پذیرش نیست . برگزاری میزگرد و نشست و مصاحبه های تشویق کننده از سوی مقامات سیاسی خوب است اما کافی نیست. بانک های اروپایی نیازمند حمایت دولت های خود هستند. آنها قبلا توسط آمریکا مجازات های مالی شده و لذا محتاط هستند. دولت های اروپایی باید به بانک های خود ضمانت کافی بدهند که تا زمانی که در چارچوب برجام حرکت می کنند در قبال مجازات های احتمالی از سوی آمریکا، مورد حمایت دولت خود قرار خواهند گرفت. مهم نیست وزیر خارجه آمریکا چند بار به شهرهای مختلف سفر می کند بلکه تا زمانی که "اوفک" پیام های متضاد صادر می کند، نمی توان انتظار جلب اعتماد بانک ها و بنگاه های بزرگ اقتصادی را داشت . بنابراین دولت های اروپایی باید به صرف حمایت های سیاسی اکتفا نکرده و با ارائه تضمین های عینی عملا از موسسات اقتصادی خود در مقابل سیاست های تردیدآفرین وزارت خزانه داری آمریکا حمایت نمایند.

سوال: آیا تعریف مشخصی از روح برجام وجود دارد؟

عراقچی: تمامی اسناد سیاسی، حقوقی، بین المللی - و اصولا هر سندی - قابل تفسیر و تاویل است. به همین دلیل است که معمولا در خود سند مرجعی برای تفسیر آن پیش بینی می شود (مانند شورای نگهبان که برطبق قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران مسئول تفسیر قانون اساسی می باشد). در تفسیر اسناد علاوه بر «متن» و «نص» معمولا به «محتوی» یا به اصطلاح «روح حاکم بر سند» نیز توجه می شود. بعضا در خود اسناد هم ذکر می شود که طرفین نباید هیچ اقدامی که مخالف متن و روح (letter and spirit) سند باشد دست بزنند. در مواقع تردید به «صورت مذاکرات» نیز مراجعه می شود تا نیت واقعی تهیه کنندگان سند ادراک گردد. از نظر ما در موارد ابهام سند برجام، تفسیر طرف مقابل مورد قبول نیست و مرجع، متن مذاکرات است.

سوال: اگر قرار باشد آمریکا به بهانه‌هایی ازجمله برنامه موشکی، تروریسم، حقوق بشر و ... تحریمهای قبلی و یا جدید را وضع نماید، سرنوشت برجام چه خواهد شد؟

عراقچی: وضع تحریم های جدید هسته ای، یا وضع تحریم های قبلی به بهانه های جدید، خلاف برجام بوده و نقض آن تلقی خواهد گردید. تشخیص «نقض» و «نقض فاحش»، و تصمیم گیری در خصوص «نحوه عکس العمل» با هیئت محترم نظارت بر اجرای برجام می باشد. وزارت امور خارجه از نزدیک تمامی تحرکات طرف مقابل را رصد کرده و هر اقدام ناسازگار با برجام را به هیئت نظارت گزارش می نماید.

سوال: اگر قرار بود شرکتهاى اروپایى مثل ایرباس از آمریکا اجازه بگیرند، چرا این همه وقت تلف کردیم تا اروپایى ها را متقاعد کنیم؟ فقط با آمریکایى ها مذاکره می‌کردیم!

عراقچی: در برجام، دولت آمریکا در این مورد متعهد شده است که از تحریم های غیرهسته ای فراتر رود و تحریم هایی که از نزدیک به 35 سال قبل علیه صنعت هوایی کشور اعمال می کرده است را رفع کند. دولت آمریکا «متعهد» به صدور مجوز فروش البته به صورت مورد به مورد می باشد و نمی تواند از آن تخطی کند.

سوال: وقتی پول نفت با دلار به کشور نمی آید و سرمایه گذاری خارجی از ترس تهدیدات امریکا صورت نمی گیرد و بیمه‌های بزرگ حاضر به بیمه شرکتهای سرمایه گذاری و نفت و کشتیرانی نمی شوند و همکاری برای راکتور اراک صورت نمی‌گیرد و تحریمهای جدید مصوب می شود. حتی نخبگان امریکا معتقدند نقض برجام است؟ آیا شما خلاف این نظر دارید؟

عراقچی: در برجام تمامی «ظرفیت های هسته ای» کشورحفظ شده است و در صورت نقض برجام توسط طرف یا طرف های مقابل این ظرفیت ها می توانند بسیار سریع تر از آنچه تصور می شود در تمامی حوزه ها فعال شود. تشخیص چگونگی و شرایط آن با هیئت نظارت بر اجرای برجام است. وزارت امور خارجه سناریوهای پیشنهادی خود در صورت نقض احتمالی برجام از سوی هر یک از کشورهای 1+5 را تدوین و در اختیار هیئت محترم نظارت قرار داده است.

ارسال نظر: