گزارش «نسیم آنلاین» از وقوع حوادث متعدد آتش‌سوزی در کشور
ایمنی ساختمان‌ها بازیچه دست سودجویان/ تجهیزات آتش‌نشانی در کشور جوابگوی ساختمان‌های بلندمرتبه نیست
آتش‌سوزی‌های گسترده در شهرهای بزرگ اتفاق می‌افتد و در اکثر آنها نبود و یا عمل نکردن به موقع سیستم‌های ایمنی و اطفاء حریق به وضوح نمایان است. چرا نظارت نهادهای مسئول در موضوع ایمنی ساختمان‌ها کافی نیست و نتوانسته جلوی سودجویی‌ها را بگیرد؟
گروه جامعه « نسیم آنلاین »، مصطفی شاهمرادی: آتش‌سوزی در مراتع، جنگل‌ها،برج‌های تجاری، منازل مسکونی و حتی مکان‌های صنعتی چون پالایشگاه‌ها آتش‌نشانان را حسابی به مخاطره انداخته و خسارت‌های جانی و مالی قابل توجهی در پی داشته است. پایتخت در روزهای اخیر آتش‌سوزی‌های متعددی را به خود دیده است، همین چند روز پیش بود که "علی قانع" آتش‌نشان 35 ساله در یکی از آخرین مأموریت‌هایش در غرب تهران دچار حادثه شده و جان خود را از دست می‌دهد. با انتشار این اخبار در جامعه یک سوال بیش از پیش پررنگ شده که چرا تعداد حوادث آتش‌سوزی در کشور و به خصوص پایتخت در این روزها افزایش داشته و حجم خسارات بالا رفته است؟
شاید اولین پاسخی که می‌توان به این سوال داد این باشد که فصل تابستان و افزایش دمای هوا زمینه مساعدی را برای بروز حوادث آتش‌سوزی پدید می‌آورد. افزایش استفاده از وسایل سرمایشی چون کولر و عدم رعایت نکات استاندارد در مسائل فنی ساختمان چون سیم‌کشی برق طبیعتا زمینه بروز اتصالی برق و ایجاد حریق را فراهم خواهد کرد. این نکته را باید در نظر گرفت که نمی‌توان از وقوع حوادث به طور صد در صد پیشگیری کرد و در برخی موارد عواملی وجود دارند که حوادث را اجتناب‌ناپذیر می‌کنند با این حال مهندسان و کارشناسان ایمنی، سیستم‌هایی را برای ساختمان‌ها و اماکن مختلف پیش‌بینی می‌کنند که حداقل می‌تواند دامنه خسارت‌ها را کنترل و در موارد مشخص با اقدام مناسب نسبت به مهار آنها اقدام کند.
یکی از موارد مهمی که مهندسان و معماران ساختمانی امروزه مکلف به رعایت آن هستند نصب سیستم‌های اعلام و اطفاء حریق و رعایت نکات ایمنی در ساخت‌‌وسازها می‌باشد. تا چند سال پیش اجباری برای رعایت این موارد در ساختمان‌ها نبود و خیلی در این زمینه سخت گیری صورت نمی‌گرفت. اما در سال‌های اخیر این موارد با شرایطی برای برخی از ساختمان‌ها اجباری شده است.
جلال ملکی سخنگوی سازمان آتش‌نشانی تهران در گفتگو با خبرنگار اجتماعی « نسیم آنلاین » در این باره می‌گوید : «ساختمان‌های 6 طبقه و بیشتر و تمام ساختمان‌های بیش از یک طبقه غیر مسکونی نیازمند اخذ تأییدیه ایمنی هستند، ساختمان‌های کمتر از 6 طبقه مسکونی به شرط داشتن بیش از 20 واحد هم باید این تأییدیه را بگیرند و تا زمانی که این تأییدیه را دریافت نکنند شهرداری به آنها پایان کار نخواهد داد».
الزام به رعایت این استانداردها و گرفتن تاییده‌های ایمنی چند سالی است که برای ساختمان‌های نوساز و آن هم بالای 6 طبقه اجباری شده است در صورتیکه به گفته ملکی 90 درصد آتش‌سوزی ساختمان‌ها در تهران مربوط به ساختمان‌های زیر 6 طبقه می‌باشند.
معصومه آباد رئیس کمیته ایمنی شورای اسلامی شهر تهران با تایید گفته‌های ملکی با اشاره به حوادث آتش‌سوزی در تهران، می‌گوید: 90 درصد حوادثی که ما شاهد آن هستیم در ساختمان های زیر 5 طبقه‌ای اتفاق می‌افتد که دارای اشکالات معماری و شهرسازی است، این در حالیست که مواد مرتبط با این مهم در لایحه توسعه و بهبود خدمات ایمنی و آتش نشانی همچنان مورد اعتراض عده‌ای است.
آباد تأکید می‌کند: ما باید برای ایمنی خود در ساخت و سازها هزینه کنیم تا شاهد حوادث دردناکی بیش از این نباشیم.
حال سوالی که بوجود می‌آید این است که تکلیف ایمنی ساختمانهایی که عمر بالای 4 سال دارند و یا ساختمانهایی که زیر 6 طبقه هستند با در نظر گرفتن این مسئله که بیشتر حوادث در چنین ساختمانهایی اتفاق می‌افتد چیست؟
بر اساس مشاهدات خبرنگار « نسیم آنلاین » به عنوان یک مشت از خروار تنها در یکی از محلات منطقه 16 تهران 9 بلوک 8 طبقه که هر بلوک شمال 48 واحد مسکونی می‌شود وجود دارد که نه تنها سیستم اطفاء حریق ندارند بلکه حتی راه پله اضطراری هم در این بلوک‌ها ساخته نشده است. اگر آتش‌سوزی یا حوادث دیگری مانند زلزله در این منطقه اتفاق بیافتد چگونه ساکنان آن می‌توانند به موقع جان خود را نجات دهند؟
به نظر می‌رسد مسئولان هنوز پاسخ مناسبی در این خصوص ندارند اما اخباری وجود دارد که اخیرا رایزنی‌ها و طرح‌هایی تنظیم شده که در صورت تصمیم‌گیری مسئولان تمام ساختمان‌های مسکونی مثل ساختمان‌های غیرمسکونی از این به بعد تاییدیه ایمنی از سازمان آتش‌نشانی بگیرند.
برج‌هایی که سیستم ایمنی ندارند و در آتش میسوزنددر روزهای اخیر اخباری از آتش‌سوزی در تعدادی از برج‌های بلند مرتبه در برخی شهرهای کشور شنیده شده است. یکی از مهم‌ترین این حوادث آتش‌سوزی برج سلمان مشهد است که به قول سازندگان آن یکی از مدرن‌ترین برج‌های ساخته شده در سال‌های اخیر در کشور است.
علل مختلفی برای وقوع این حادثه ذکر شده است، برخی شاهدان انفجار خودروهای داخل پارکینگ و برخی دیگر علت آتش‌سوزی را اتصال در شبکه برق این برج اعلام می‌کنند. اما مهمتر از علت حادثه عمل نکردن سیستم اعلام حریق بود تا جاییکه مردم متوجه گسترش آتش به طبقات بالایی برج نشده بودند و به همین دلیل تخلیه برج با تعلل صورت گرفت. مسئله مهم دیگر در این حادثه را حسن جعفری مدیرعامل سازمان آتش‌نشانی شهرداری مشهد بیان کرده و می‌گوید : عامل سرعت رشد حریق ضد اشتعال نبودن نمای ساختمان و نوع جنس آن است و به همین دلیل بود که آتش به سرعت کل برج را در برگرفت.
بلافاصله پس از حادثه آتش‌سوزی برج سلمان مشهد، خبر تعطیلی ساخت ۳۰ برج بلندمرتبه در این شهر که سیستم هشدار و اطفای حریق ندارند از سوی یکی از مقام‌های قضایی مشهد رسانه‌ای می‌شود . اما بر اساس اظهارات منابع خبری محلی با توجه به اخطارهای مکرر دستگاه قضایی به مسئولان شهری و مالکان این پروژه‌ها هنوز اقدامی برای رفع نواقص ایمنی صورت نگرفته است و خیلی هم بعید نیست که مانند برج سلمان بتوانند به راحتی با وجود این نقایص پایان کار بگیرند و احتمالا در آینده‌ای نه چندان دور به سرنوشتی مشابه دچار شوند.
زمانی که امکانات آتش‌نشانی جوابگوی ساختمان‌های بلند مرتبه نیستآتشسوزی برج طاووس انزلی نمونه دیگری است که برخی از حقایق را آشکار می‌کند. این برج به عنوان مرتفع ترین و بزرگترین مجتمع مسکونی استان گیلان در ۴ بلوک ۲۰ و ۲۲ طبقه با ۱۰۷۰ واحد در منطقه آزاد انزلی ساخته شده است. با وجود اینکه هنوز این پروژه به بهره‌برداری 100 درصد نرسیده است اما وقوع حریق فوق پرده از معایب ایمنی این پروژه برمی‌دارد.
اسماعیل خجسته رئیس آتش‌نشانی انزلی با بیان اینکه سازه‌های درونی ساختمان مانند آکوستیک، کمپارس و مواد شیمیایی در اینکه حریق گسترش پیدا کند تاثیرگذار بوده بیان می‌کند : زمانی که ما به منطقه رسیدیم حریق بخش زیادی از ساختمان را در برگرفته بود و البته این موضوع به‌خاطر سازه‌های سریع الاشتعالی بود که در نمای این ساختمان به کار رفته است.
در این بین عبدالصمد صفرنژاد فرماندار انزلی تجهیزات آتش‌نشانی این شهر را جوابگوی اطفاء حریق در ساختمان‌های بلندمرتبه مانند برج طاووس نمی‌داند. موضوعی که رئیس آتش‌نشانی انزلی آن را تایید کرده و می‌گوید: ما بارها در مورد کمبود تجهیزات در آتش نشانی انزلی گلایه کردیم و درخواست‌های متعددی برای تجهیز سازمان آتش نشانی داده‌ایم.
تجهیزات پیشرفته آتش‌نشانی که امکان پرتاب آب تا 100 متر را دارند
در سال گذشته و پس از وقوع حادثه آتش‌سوزی در کارگاهی در خیابان جمهوری تهران، معصومه آباد به روزرسانی تجهیزات آتش‌نشانی را از نان شب هم واجب‌تر دانسته بود. این درحالی است که در سال‌های اخیر در زمینه بروزرسانی تجهیزات آتش‌نشانی در پایتخت اقدامات مناسبی صورت گرفته بود اما با مرور حوادثی که در شهرهای مختلف اتفاق افتاده این واقعیت بیش از پیش نمایان شده است که تجهیزات آتش‌نشانی در کشور به خصوص در ساختمان‌های بلند مرتبه جوابگو نیست هر چند تلاش‌ها و زحمات آتش‌نشانان با وجود کمبود امکانات قابل تقدیر بوده است.
جدای از اینکه ساختمان‌ها به لحاظ ایمنی تجهیز مناسب شده‌اند یا نه و یا متولیان نظارت، کار خود را به خوبی انجام داده‌اند، قانون بیمه آتش‌سوزی را برای ساختمان‌ها اجباری کرده است. ماده 14 قانون تملک آپارتمان‌ها مدیر یا مدیران ساختمان‌ها را مکلف به بیمه آتش‌سوزی کرده است و حتی در این ماده تصریح شده است در صورت کوتاهی مدیران، جبران خسارت‌ها برعهده مدیر ساختمان خواهد بود، موردی که می‌تواند با پیگیری و جدیت شهروندان حداقل در جبران خسارت‌ها موثر واقع شود.
باید پذیرفت که در کشور نهادهای نظارتی در مرحله ساخت بنا کار خود را به خصوص در کنترل ایمنی ساختمان به خوبی انجام نداده‌اند و گرنه ما نباید شاهد وقوع چنین حوادث و خسارت‌هایی می‌بودیم. قطعا این حوادث پایان ماجرا نیست و احتمالا در روزهای آینده به دلیل عدم رعایت موارد ایمنی و کمبود تجهیزات و نیروهای امدادی شاهد حوادث مشابه خواهیم بود، اما این واقعیت وجود دارد که مسئولان امر باید چاره‌ای بیاندیشند و با اصلاح رویه‌های غلط گذشته و نظارت بیشتر در مباحث ایمنی جلوی سودجوی‌ها را بگیرند.
