پوکمن‌گو امنیت اطلاعات را به خطر می‌اندازد/ ماهیت "Pokemon GO" اخلال در نظم عمومی است

گروه جامعه « نسیم آنلاین » _ محسن حسین‌پورعرب : شاید کمتر کسی در ایران با عبارت "Gotta catch 'em all" آشنایی داشته باشد. این جمله شعار اصلی مجموعه بازی‌های Pokemon است که در اواسط دهه 90 توسط Satoshi Tajiri در ژاپن خلق شد. پوکمون حاصل ترکیب 2 علاقه اصلی Tajiri بود; سرگرمی دوران کودکی‌اش یعنی جمع‌آوری حشرات و عشق زیادش به بازی‌های کامپیوتری. چند سال طول کشید تا Tajiri ایده اولیه پوکمون را در ذهنش پرورش دهد و سپس به کمک کمپانی "نینتندو" اولین بازی از سری پوکمون روی کنسول دستی Game Boy منتشر شد. ایده‌ی کلی سری به این صورت است که بازیکن باید پوکمون‌ها را جمع‌آوری و تربیت (آپگرید) کرده و برای مبارزه با دیگر پوکمون‌ها آماده کند .

رؤیای اصلی Tajiri همواره این بوده که کودکان به‌جای بازی کردن در محیط خانه، در دنیای واقعی قدم بگذارند و هرچه بیشتر محیط اطراف خود را کشف کنند. شاید تا اینجا سری بازی‌های پوکمون کمک زیادی به تحقق این رؤیا نکرده بودند، اما بازی جدید این سری که Pokemon Go نام دارد چالش بسیار بزرگی را این بار در دنیای واقعی پیش روی بازیکنان می‌گذارد .

شکست حریم فضای واقعی و مجازی در Pokemon Go

Pokemon Go یک بازی موبایل است که هفته گذشته برای سیستم‌عامل‌های iOS و Android منتشرشده و در کمتر از چند روز به صدر جدول دانلود در App Stores رسیده به‌طوری‌که حتی شبکه‌های اجتماعی محبوبی مانند Twitter را نیز پشت سر گذاشته است.

در Pokemon Go هدف اصلی همچنان ثابت است "Gotta catch' em all" یا "باید همشونو بگیرم!". با این تفاوت که بازی در دنیای واقعی اتفاق می‌افتد! به تعبیری ساده‌تر کاربر درآن‌واحد هم در فضای مجازی حضور دارد و هم در فضای واقعی. ترکیبی که دوگانگی فضا زندگی ایجاد می‌کند.

بازی از قابلیت‌های اسمارت فون‌های امروزی نهایت استفاده را برده و با به‌کارگیری قابلیت‌هایی نظیر GPS و دوربین گوشی، امکان گرفتن پوکمون‌ها را برای شما فراهم می‌کند . در زمان نصب این بازی اجازه دسترسی به:

1.دوربین

2.موقعیت مکانی تقریبی (مبتنی بر شبکه)

3.خواندن کارت حافظه

4.دریافت اطلاعات از اینترنت

5.ممانعت از به خواب رفتن دستگاه

6.مشاهده اتصالات شبکه

7.استفاده از حساب‌ها در دستگاه

8.یافتن حساب‌ها در دستگاه

9.دسترسی کامل به اینترنت

10.تغییر یا حذف محتویات کارت حافظه

11.موقعیت مکانی دقیق (مبتنی بر GPS و شبکه)

12.دسترسی به تنظیمات بلوتوث

13.مرتبط‌ سازی با دستگاه‌های بلوتوث

و 14.کنترل لرزش و خدمات پرداخت مارکت به سازنده بازی و افرادی که در حال استفاده از این بازی هستند داده می‌شود. زمانی که بازی را بر روی گوشی خود اجرا می‌کنید، باید شروع به قدم زدن در دنیای واقعی کرده تا پوکمون هایی که در نزدیکی شما هستند را پیدا کنید.

پوکمن یاب شوید

زمانی که در حال قدم زدن هستید، بازی با نشان دادن تعدادی ردپا به شما می‌گوید که پوکمون‌هایی که در آن نزدیکی هستند چقدر با شما فاصله‌دارند. یک رد پا نشان‌دهنده این است که پوکمون بسیار به شما نزدیک است و سه رد پا به این معناست که برای پیدا کردن پوکمون باید به جستجو ادامه دهید. زمانی که به‌اندازه کافی نزدیک شوید، پوکمون روی صفحه گوشی شما نمایان می‌شود و باید با پرتاب PokeBall آن را بگیرید.

پوکمون ها به‌صورت اتفاقی در نقاط مختلف ظاهر می‌شوند اما نکته‌ی جالب اینجاست که زمان، نوع آب‌وهوا، موقعیت جغرافیایی و حتی تراکم جمعیت در تعداد و نوع پوکمون ها تأثیر دارند. به‌عنوان‌مثال اگر نزدیک آب باشید، احتمال نمایان شدن پوکمون های آبزی بیشتر است و یا در محیط‌های شهری گونه‌های معمولی‌تری از پوکمون ها را شاهد خواهید بود. به گزارش برخی از کاربران، بارش مداوم باران در شهر محل زندگی‌شان باعث شده است تا تعداد پوکمون های آبزی بیشتری نمایان شوند. همچنین در مناطقی که تراکم جمعیت بالاتر است، احتمالاً تعداد پوکمون ها نیز بیشتر خواهد بود .

Pokestop ها را پیدا کنید و شهر را به هم بریزید

علاوه بر این امکانات، آیتم دیگری به نام Pokestop وجود دارد که کاربر برای ارتقاء پوکمن خود از باید از آن استفاده کند. با مراجعه به Pokestop ها می‌توانید آیتم‌هایی که به شما برای گرفتن پوکمون‌ها کمک می‌کنند را دریافت کنید .

باشگاه یا Pokestop ممکن است در هر مکانی وجود داشته باشد. شرکت سازنده بازی یعنی Niantic ، اطلاعات لازم برای مشخص کردن مکان باشگاه‌ها و Pokestop ها را از بازی قبلی خود Ingress استخراج کرده است و جالب است بدانید این اطلاعات مربوط به مکان‌ها توسط کسانی که Ingress را بازی می‌کردند برای شرکت سازنده ارسال‌شده است. بدین ترتیب ممکن است نانوایی یا سوپرمارکت محل شما درواقع یک باشگاه و یا Pokestop باشد. این موضوع در همین ابتدای انتشار بازی مشکلات زیادی را ایجاد کرده است. به‌طوری‌که بسیاری از ایستگاه‌های پلیس، کلیساها، موزه‌ها و ...با ازدحام جمعیت روبرو شده‌اند. این مشکل موجب آن شده تا در برخی از کشورها انجام بازی در چنین مکان‌هایی ممنوع شده و حتی پیگرد قانونی داشته باشد .

خوشبختانه یک ویژگی جدید که چند روز بعد از انتشار به بازی اضافه شد، به بازیکنان اجازه می‌دهد تا از شرکت سازنده درخواست کنند باشگاه یا Pokestop جدید در محل موردنظرشان ثبت شود و یا مکان‌های نامناسب را گزارش دهند تا به‌جای دیگری منتقل شوند. با استفاده از همین ویژگی باشگاه‌های فوتبال نظیر منچسترسیتی و بنفیکا در محل خود Pokestop و باشگاه ثبت کرده‌اند تا علاقه‌مندان بتوانند به این مکان‌ها مراجعه کنند .

در مرحله‌ی اول، Pokemon Go در کشورهای آمریکا، بریتانیا، نیوزلند، استرالیا و آلمان منتشرشده است و به دلیل دانلودهای بسیار بالا که حتی از حد انتظارات سازندگان بازی نیز بیشتر بوده، سرورهای بازی دچار مشکلات بسیاری شده‌اند. به همین دلیل احتمالاً انتشار بازی در سایر نقاط جهان با تأخیر مواجه خواهد شد. در حال حاضر در ایران امکان اتصال به سرورهای بازی وجود ندارد و تنها از طریق تغییر IP Address می‌توان به سرورهای بازی وصل شد. گسترش این بازی می‌تواند تأثیرات مخرب و زیان‌آوری برای افراد و جوامع داشته باشد. یکی از اثرات منفی این بازی جاسوسی برای سازندگان این بازی است.

Pokeman Go ابزاری برای جاسوسی است

همان‌طور که اشاره‌شده کاربر برای ادامه این بازی باید گوشی همراهش را در دست گرفته و با استفاده از نقشه به دنبال پوکمن‌ها و پوک‌استاپ‌ها بگردد. نکته‌ای که دارای اهمیت است شناسایی پوکمن‌ها از طریق دوربین گوشی همراه کاربر است. یعنی زمانی که در نقشه به یک پوکمن نزدیک می‌شوید با دوربین گوشی او را می‌بینید و سپس او را نابود می‌کنید. در این شرایط فضای اطراف آن پوکمن که دنیای واقعی زندگی شما است در حال ارسال برای سازندگان این بازی است. شما ممکن است برای رسیدن به پوکمن‌ها به هر منطقه‌ای پا بگذارید. حتی مناطق ممنوعه!

همچنین شما برای یافتن پوک‌استاپ‌ها همین روند را باید طی کنید. همان‌طور که توضیح داده شد به دلیل اینکه از قبل مناطقی برای پوک‌استاپ‌ها در نظر گرفته‌شده است ممکن است این مناطق امنیتی و حساسی باشند که کاربر نتواند به آن‌ها مراجعه نماید. در همین راستا وقتی کاربر به مناطق ممنوعه می‌رسد تصاویر آن منطقه برای سازندگان ارسال می‌شود و کاربر باید این منطقه را به‌عنوان یک نقطه غیرقابل دسترسی معرفی کند تا از نقشه حذف شود و منطقه جدیدی را برای پوک‌استاپ معرفی نماید. بنابراین پرواضح است که کاربران با ارسال تصاویر از نقاط مختلف شهر و محل زندگی‌شان تصاویر جدیدی را برای سازندگان و سرویس‌های جاسوسی ارسال می‌کنند. تصاویری که شاید تا قبل از این در دسترس هیچ کمپانی و سرویس جاسوسی نبوده است.

در همین راستا برخی از کشورها هنوز مجوز استفاده از این بازی را صادر نکرده‌اند. فیلم زیر نمایش کوتاهی از بازی Pokemon Go است.

کشورهای پیشرو در فناوری برای Pokemon Go مجوز صادر نکرده‌اند

برخی کشورها در مورد صدور مجوز استفاده از این بازی نگرانی‌های جدی دارند. به‌عنوان‌مثال هنوز مشخص نیست مقامات چینی اجازه استفاده گسترده از این بازی را بدهند. زیرا در این زمینه نگرانی‌های جدی امنیتی دارند. چین بیم دارد که بازی یادشده به ابزاری برای جاسوسی از اماکن محرمانه نظامی این کشور منجر شود و برخی کاربران به بهانه یافتن پوکمن‌های جدید بخواهند به گوشه و کنار این کشور سرک بکشند .

دولت چین هنوز رسماً در این زمینه موضع‌گیری نکرده و اعلام کرده که بازی یادشده را آن‌چنان جدی نمی‌داند که بخواهد در موردش موضع‌گیری کند. چین قبلاً در مورد نمایش برخی جزییات نهادها و اماکن حساس این کشور بر روی خدمات نقشه گوگل هم محدودیت ایجاد کرده بود .

کره جنوبی هم به علت تنش‌های سیاسی با کره شمالی در این زمینه نگرانی‌های مشابهی دارد و قبلاً محدودیت‌هایی را بر روی سرویس نقشه گوگل اعمال کرده بود. در کشورهایی با طبیعت متنوع و کوهستانی هم نگرانی‌های جدی در مورداستفاده از این بازی وجود دارد. زیرا ممکن است کودکان هیجان‌زده در تلاش برای شکار پوکمن ها از ارتفاع پرت شده یا به دره‌ها سقوط کنند.

همچنین در کشورهای خاورمیانه ازجمله کویت استفاده از پوکمون‌گو در مکان‌های نظامی، مکان‌های مذهبی و تأسیسات نفتی که امکان تصویربرداری و ارسال را فراهم می‌سازد، ممنوع شده است . وزیر کشور امارات نیز نسبت به این بازی هشدار داده و مسئولان مسجد الازهر نیز تحقیقات مستقلی را درباره این بازی شروع کرده‌اند تا ببینند این بازی تا چه حد با مقدسات دینی در تضاد است. مسئولان کشور قطر نیز این بازی را فیلتر کرده‌اند.

در کنار تأثیر مخرب جاسوسی در این بازی پیامدهای دیگری چون تقویت حس کشتن و تروریست پروری قرار دارد.

حس کشتن و نابودی را در خود تقویت کنید!

کاربران این بازی باهدف از بین بردن پوکمن‌ها و رقابت با یکدیگر برای نابودی، حس تجاوز و کشتن را در خود پرورش می‌دهند. سازندگان این بازی در کنار جلوه‌های زیبای بصری و جذابیتی که ایجاد کرده‌اند سری اقداماتی را نیز در برگرفته‌اند که کاربر با انجام آن‌ها انگیزه‌های متفاوتی را در خود تقویت می‌کند. همان‌طور که اشاره شد با توجه به اینکه خود کاربر این بازی به‌عنوان یک پوکمن ایفای نقش می‌کند در مقاطعی از بازی کاربران باید برای ادامه مسیر از سد یکدیگر عبور کنند. بنابراین با تلاش برای نابودی همدیگر و کشتن پوکمن روبه‌رو حس کشتن، تجاوز و نابودی را که از شاخصه‌های اصلی یک تروریست است را در خود تقویت می‌کنند.

پس اگر در آینده‌ای نزدیک مشاهده کردید که چند نفر وسط خیابان به یک نقطه خیره شده‌اند و مدام انگشت خود را روی صفحه گوشی خود می‌کشند، عقب و جلو می‌روند و برخی خوشحال و برخی ناراحت هستند تعجب نکنید. آن‌ها مشغول گرفتن پوکمون هستند!

تاکنون استقبال زیادی از این بازی در ایران شده است. پوگمن‌گو باوجود فیلتر بودنش تا به امروز نزدیک به 50 هزار دفعه از اپلیکیشن بازار دانلود شده است. آمارها از دانلود این بازی در سیستم‌عامل ios وجود ندارد که البته نباید آمار پایینی باشد. لازم به ذکر است که حسن کریمی قدوسی، مدیرعامل بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای درباره گسترش این بازی در ایران اظهار داشت: درباره بازی پوکمون ما یک مکاتبه ایمیلی با سازندگان این بازی داشته‌ایم با این مضمون که اگر قرار است این بازی در ایران توزیع و عرضه شود حتماً باید از فیلتر بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای بگذرد.

شروط توزیع و انتشار Pokemon Go در ایران

کریمی قدوسی درباره شروط توزیع و گسترش این بازی در ایران گفت: اگر قرار است این بازی در ایران توزیع و عرضه شود حتماً باید از فیلتر بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای بگذرد و شروطی داریم، یکی اینکه باتوجه به حجم اطلاعات ثبت شده کاربران در فضای این بازی، سرور اصلی آن حتماً باید در ایران باشد و دوم اینکه نقاط تفریحی و مقاصد هدف‌گذاری شده در سراسر کشور برای تگ شدن در این بازی هم باید با هماهنگی و همکاری بنیاد مشخص شود. نباید نقاطی برای کاربر معین شود که از لحاظ موازین و قوانین کشور منعی برای حضور کاربر در آنجا وجود داشته باشد. مانند مراکز نظامی و امنیتی.

در پایان باید دید پاسخ سازندگان پوکمن‌گو به درخواست مسئولان چه خواهد بود؟ بدون شک با توجه به توضیحات داده‌شده این بازی بالاترین سطح تهدیدات امنیتی را به همراه دارد.