قمار سعودی روی انقلاب مصر

گروه بین الملل « نسیم آنلاین » - محسن صالحی خواه: مصر یکی از کشورهایی بود که حکومت آن، در جریان دومینوی انقلاب‌های عربی سرنگون شد. پیروزی انقلاب و تغییر حکومت در مصر، پدیده‌ای نبود که از چشم سرویس‌های اطلاعاتی کشورهایی مانند آمریکا و دستگاه استخبارات عربستان سعودی دور بماند. طومار حکومت ۳۰ ساله "حسنی مبارک" که متحد ارزشمندی برای ایالات متحده آمریکا، عربستان و ادامه دهنده صلح با اسرائیل بود در نتیجه اعتراضات سراسری مردم مصر در۱۱ فوریه ۲۰۱۱ پیچیده شد.

روی کار آمدن "محمد مرسی" بعد از طی دوران نقل و انتقال قدرت، حکومت را به دست اسلام‌گراهای "اخوان المسلمین" انداخت؛ تغییری که سعودی‌ها از آن راضی نبودند. ‌ تغییر و تحولات مصر بعد از انقلاب مردم این کشور، قدرت را در دست جناحی انداخت که منافع عربستان را تهدید می‌کرد. بنابراین، سناریوی براندازی حکومت مصر نوشته شد و دوران ریاست‌جمهوری مرسی در سالگرد تحلیف وی، با کودتای ارتش مصر به پایان رسید.

مصر، کشور حکومت نظامیان

قطار انقلاب مردم مصر مدت کمی پس از حرکت از ریل خارج شد و اوضاع به حالت قبل برگشت. نظامیان دوباره زمام کار را به دست گرفتند و شرایط به دوران مبارک بازگشت. سیاسیون وابسته به اخوان المسلیمن سر از دادگاه‌های نظامی و زندان‌های حکومت جدید در آوردند. رئیس‌جمهوری که اسمش از صندوق‌های آرا بیرون آمده بود، از کاخ ریاست‌جمهوری به قفس دادگاه جنایی قاهره نقل مکان کرد و پرونده‌های دیکتاتور سابق که مردم برای سرنگونی‌اش انقلاب کرده بودند، یکی پس از دیگری بسته شد. "ژنرال عبدالفتاح السیسی"، نامبارکی دیگر برای مصر است.

رویکرد دوگانه دستگاه به اصطلاح عدالت مصر در جریان محاکمه دو رئیس‌جمهوری پیشین به وضوح قابل مشاهده است. به عقیده کار‌شناسان و صاحب‌نظران، محاکمه و صدور احکام سنگین برای رئیس‌جمهوری سابق مصر و بیش از ۱۰۰ نفر از رهبران ارشد اخوان‌المسلمین، سیاسی و خارج از عدالت است. دلیل این تحلیل نیز، وابستگی السیسی به ریاض و به قدرت رسیدن وی با پشتیبانی آل سعود است. عربستان سعودی‌ اصلیترین دشمن جریان اخوان در مصر و دیگر کشورهای عربی است تا آنجا که روابط ریاض و دوحه به دلیل پشتیبانی مالی و اطلاعاتی قطر از اخوان به تیرگی گرایید و دامنه این اختلاف‌ها به شورای همکاری خلیج فارس نیز کشیده شد.

امنیت اسرائیل

تغییر و تحولات در مصر گمانه‌زنی‌هایی مبنی بر احتمال لغو پیمان کمپ دیوید مطرح شد. پیمانی که در سال ۱۹۷۸میلادی امضا و پایه صلح مصر با اسرائیل شد. در صورت لغو این پیمان، امنیت رژیم جعلی تل‌آویو به خطر می‌افتاد و می‌توانست زمینه‌ساز گشودن جبهه جدیدی علیه اسرائیل باشد. هر چند شورای نظامیان که پس از سرنگونی مبارک کنترل کشور را به دست گرفته بود بر پایبندی مصر بر تمام معاهدات بین‌المللی از جمله کمپ دیوید تاکید کرد اما حکومتی که دست‌نشانده نبود و از دل مردم بیرون می‌آمد نمی‌توانست امنیت اسرائیل تامین کند. به همین دلیل، انقلاب مردم باید به کانالی هدایت می‌شد که در ‌‌نهایت، این مهم را برای صهیونیست‌ها تامین کند؛ حتی اگر رئیس‌جمهوری مصر به پایبندی بر کمپ دیوید تاکید می‌کرد، تضمینی بر امنیت اسرائیل نبود. ژنرال السیسی با کودتا و کنار زدن محمد مرسی، تا حدی نگرانی اسرائیلی‌ها را برطرف کرد اما یک تضمین عملی نیز باید وجود داشته باشد. بنابراین، پیاده نظام تکفیری سعودی‌حائلی میان مصر و سرزمین‌های اشغالی ایجاد کرد.

تغییر و تحولات مصر مصر پس از انقلاب ۲۰۱۱ و کودتای سال ۲۰۱۳ میلادی، از ۲ طریق عمده حافظ امنیت اسرائیل است. اول، حکومت نظامیان بر مصر است و عامل بعدی، حضور گروه‌های تروریستی در صحرای سیناء.

در توضیح مورد اول باید گفت که حکومت نظامیان بر مصر، به رغم دیکتاتوری بودن و منافاتی که با شعارهای زیبای غربی‌ها دارد، سود زیادی به صهیونیستی‌ها می‌رساند. سرکوب مخالفان و استفاده از ابزارهای دیگر، افکار عمومی این کشور را از مساله فلسطین به مشکلات داخلی معطوف می‌کند که امتیاز بزرگی برای تل‌آویو است. اجرای این برنامه نیز با کمک گروه‌های تروریستی برای قاهره راحت‌تر است.

"جعفر قنادباشی"، کار‌شناس مسائل آفریقا در این خصوص می‌گوید: عملیات داعش یا آن دسته عملیاتی که به نام داعش در مصر، چه در صحرای سینا چه در پایتخت این کشور و چه امروز در جیزه انجام می‌شود، به ضرر مردم مصر و نیروهای اسلام‌گرا و به نفع حکومت بوده تا بتواند صداهای مخالف را خاموش کند. نمونه آن، این است که تروریست‌ها در صحرای سیناء چند فعالیت کردند و باعث شد که ارتش مصر با اسلحه سنگین در آن منطقه مستقر شوند. هر انفجاری که در مصر اتفاق می‌افتد، دست حکومت را باز‌تر می‌کند تا مخالفین خود (نیروهای اسلام‌گرا) را به این حوادث و تروریست‌ها مرتبط کند تا سرکوب آنان راحت‌تر شود.

گروه‌های تروریستی فعال در شمال مصر به خصوص گروه ولایت سیناء که با داعش بیعت کرده است، دومین عامل تامین امنیت اسرائیل است. این گروه‌ها از یک سو عاملی برای مشغولیت ارتش مصر هستند تا احتمال تهدید رسمی از سوی قاهره را کمتر کنند. از طرف دیگر، حضور این گروه‌ها در سیناء، فاصله تهدید مصر را از مرز سرزمین‌های اشغالی بیشتر می‌کند.

"امیر موسوی" کار‌شناس مسائل منطقه معتقد است: با اینکه صحرای سینا به سرزمین‌های اشغالی بسیار نزدیک است اما حضور گروه‌های تکفیری هیچ خطری برای رژیم صهیونیستی نخواهد داشت. گروه‌های تکفیری برای تمام کشور‌ها خطری بزرگ محسوب می‌شوند اما با رژیم جعلی اسرائیل هیچ مشکلی ندارند. زیرا در حال حاضر شاهد همکاری گروه‌ها تکفیری مانند جبهه النصره که تفاوتی با داعش ندارد، با اسرائیل هستیم. این گروه‌ها در قنیطره و بلندی‌های جولان کنار نیروهای صهیونیست حضور دارند. گروه‌های تکفیری بهترین نگهبانان مرزهای رژیم صهیونیستی هستند.

در پایان، اشاره به این نکته خالی از لطف نیست که مصر به دلیل موقعیت حساسی که در شمال آفریقا دارد، باید حکومت دست نشانده داشته باشد. مرسی بعد از به حکومت رسیدن، از آمریکا به عنوان ابرقدرت یاد کرد و با سفر به ریاض و دیدار با ملک عبدالله تلاش کرد عربستان را به طرف خود جذب کند. مرسی هر چقدر هم پیشانی ملک عبدالله را بوسه باران و از آمریکا تعریف می‌کرد، مهره مطلوب آنان نبود. نقش مورد نظر ریاض، واشنگتن و تل‌آویو را السیسی به خوبی ایفا می‌کند./